222-Pazarlamacı 223-Parakende Satış Elemanı 224-Petro Kimya Teknisyeni 225-Petrol Ve Doğalgaz Mühendisi

222-PAZARLAMACI

TANIM

Ürünlerin kalitelerine göre sınıflandırılması, pazarlanması ve tüketiciye ulaştırılması konularında çalışan kişidir.

A- GÖREVLER

- Çalıştığı işyerinde üretilen veya satışı kararlaştırılan malların niteliklerini belirler ve sınıflandırır,
- Ürünleri alacak kişileri belirlemek için araştırmalar yapar, onlara ulaşıp ürünleri tanıtma yollarını geliştirir,
- Büyük firmalarda, bölgelerdeki bayilerin oluşturulması ve bunlarla iletişimin sürdürülmesini sağlar,
- Satış istatistiklerini çözümleyerek satışların arttırılması için gereken önlemlerin alınmasını sağlar,
- Müşterilerin isteklerine göre ürün kalite ve türlerinin geliştirilmesi için üretim birimlerine önerilerde bulunur,
- Ürünlerin bozulmadan saklanması, ambalajlanması ve alıcıya güvenle taşınması için gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Bilgisayar,
- Çeşitli tipte hesap makineleri,
- Kırtasiye malzemeleri,
- Fax, telex, telefon,
- Çanta,
- Hangi ürünü pazarlayacaksa onunla ilgili reklam broşürleri, sloganlar, kitapcıklar, eşantiyon ürünler,
- Dergiler, kitaplar.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Pazarlamacı olmak isteyenlerin;
- Ekonomi, sosyoloji, psikoloji, ticaret hukuku, muhasebe, maliye ve vergi konularına ilgi duyan ve bu alanlarda başarılı,
- İş ve ticaret hayatını, insanlarla işbirliği yapmayı ve insanlarla iletişim kurmayı seven,
- Düşüncelerini sözel olarak başkalarına aktarabilen ve ikna edebilen,
- Sabırlı, hoşgörülü, temiz ve bakımlı
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Pazarlamacı, genellikle pazarlama şirketlerinde, büro ortamında çalıştığı gibi insanlarla yüz yüze iletişim kurmak için değişik mekanları (ev, işyeri vb.) ziyaret edebilir. Çalıştığı işyerinin durumuna göre seyahat etmek söz konusu olabilir. Çalışırken yöneticiler ve müşterilerle iletişim halindedir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi çeşitli üniversitelere bağlı meslek yüksekokullarının "Pazarlama" ön lisans programlarında verilmektedir.

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Matematik,
- Türkçe.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

“Pazarlama” önlisans programına girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Merkezi sistemle yapılan Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS), yeterli "Eşit Ağırlık (EA)" puan almak gerekmektedir.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Eğitim süresi 2 yıldır. Eğitimde pazarlamanın genel ilkeleri ile özel bilgi ve beceri gerektiren pazarlama alanlarında uygulamacı olarak görev alabilecek ara elemanı yetiştiren eğitim-öğretim verilir.
İlk yılda temel dersler, ikinci yılda meslek dersleri ağırlıktadır.
- Meslek eğitiminde Genel Muhasebe, Genel Ekonomi, Genel İşletme, Hukukun Temel Kavramları, Genel Matematik, Ticari ve Mali Matematik, İstatistik, Pazarlama Yönetimi, İş Hukuku İşçi-İşveren İlişkileri, Borçlar Hukuku, Daktilo Büro Yönetimi, Endüstri Ürünleri Pazarlaması, Pazarlama Araştırması, Halkla İlişkiler, Pazarlama Uygulaması, Uluslararası Pazarlama, Kooperatif İşletmeciliği, Bilgi İşlem, Pazarlamanın Güncel Sorunları, Staj Değerleme ve Değerlendirme konularında eğitim verilir.
- Türkiye'de pazarlama sorunları, pazarlama sistem yaklaşımı, çağdaş pazarlama nedir, fonksiyonları neler olmalıdır, dağıtım kanalında araçların yeri, önemi, markanın önemi, iyi bir marka nasıl olmalıdır, marka belirlerken nelere dikkat etmeli, satış çabalarının fonksiyonları, satış geliştirmenin sürekliliği konularında teorik ve pratik bilgiler öğretilir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimini başarı ile tamamlayanlar "Pazarlama ön lisans diploması" ve “Meslek Elemanı” unvanı verilir.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Pazarlamacılık ülkemizde hızla gelişmekte olan bir hizmet alanıdır. Pazarlama şirketlerinde; pazarlama programcısı ve araştırmacı, işyerlerinde satış elemanı, şirketlerde pazarlamacı olarak iş bulabilirler. Bu alanda çalışmak isteyenler için iş alanı çok geniştir. Pazarlama hizmetlerinin sunulduğu, özel sektöre ait kurum ve kuruluşlarda görev alabilirler. Bayanların bu meslekte çalışma oranları oldukça yüksektir. Yabancı dil bilenler uluslararası pazarlama şirketlerinde dolgun ücretle çalışabilmektedirler.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Öğrenciler eğitimleri süresince, çeşitli kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanan burslardan faydalanma olanaklarına sahiptirler.
Ayrıca öğrencilerin Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilmeleri de söz konusudur.

EĞİTİM SONRASI

Pazarlamacı olarak ilk işe başlanıldığında, işletmenin büyüklüğüne, yapısına ve piyasadaki durumuna göre genellikle asgari ücret, daha sonraki yıllarda edinilen deneyime göre asgari ücretin 2 veya 3 katı tutarında ücret elde edilmektedir. Kazanç satışlardan elde edilen miktarlardan prim alma şeklinde de olmaktadır.

G- MESLEKTE İLERLEME

Yabancı dil bilenler uluslararası pazarlama şirketlerinde iş bulabilirler.
Pazarlamacı olarak çalışma hayatına atılanlara, bağlı oldukları işletme tarafından hizmet-içi eğitim verilmektedir. Pazarlamacı işletmenin yapısına ve büyüklüğüne göre şef, müdür ve genel müdürlüğe kadar yükselebilir.
"Pazarlama” ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde, Halkla İlişkiler, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık, Halkla İlişkiler ve Tanıtım, İletişim, İşletme, İşletme Enformatiği, İşletme-Ekonomi, Lojistik Yönetimi, Pazarlama, Reklamcılık, Reklamcılık ve Halkla İlişkiler, Uluslararası İşletmecilik, Uluslararası Ticaret, Uluslararası Ticaret ve Finansman programlarına dikey geçiş yapabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Reklamcı,
- Reprezant (ilaç ve tıbbi malzeme tanıtım elemanı),
- Halkla İlişkiler ve Tanıtım Elemanı,
- Müşteri Temsilcisi

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- MEF Meslekler ve Tercihler,
- Üniversiteler Yüksek Öğretim Programları ve Meslekler Rehberi Prof. Dr. Yıldız KUZGUN,
- Türk Meslekler Sözlüğü-İŞKUR,
- ÖSYM Kılavuzu 2005,
- Dikey Geçiş Kılavuzu 2006,
- Meslek Elemanları,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar.

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri

223-PERAKENDE SATIŞ ELEMANI (TEZGAHTAR)

TANIM

Perakende satış elemanı, perakende mal satışı yapan ticarethanelerde müşteriye malı tanıtan ve satmaya çalışan kişidir.

A- GÖREVLER

- Satılacak malları cins, kalite ve fiyatlarına göre sınıflandırır. Özürlü veya kullanılmaz durumdaki malları ayırarak ilgili birimlere gönderir,
- Satışa sunulacak malları teslim alır, mal giriş kayıtlarını tutar ve etiketler,
- Malları raflara yerleştirir, vitrin düzenlemesine yardımcı olur,
- Müşteriyi psikolojik olarak etkilemeye çalışır ve onu, satın almaya teşvik eder,
- Satılan malın satış fişini düzenler ve her gün satılan malların dökümünü yapar, günlük satış cirosunu hesaplar ve satış fişlerini mal çıkış defterine işler,
- Mal stoklarını kontrol ederek bir sonraki satış günü için ne kadar satış yapabileceğini ilgililere bildirir ve ona göre depodan mal getirtir.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

Tezgahtar sattığı malzemeye göre değişik nesnelerle çalışır.
Çalışmaları sırasında;
- Çeşitli mallar ve satış fişi kullanır.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Perakende satış elemanlarında şu özellikler aranır:
- Bir çok şeye aynı anda dikkat edebilmek,
- Güler yüzlü ve sabırlı olmak, başkalarını etkileyebilmek,
- Uzun süre ayakta durabilmek,
- Yönergelere uygun davranabilmek,
- Ellerini çabuk ve ustalıkla kullanabilmek.

Tezgahtarlık mesleği için genellikle en az lise mezunu 18-35 yaşları arasında olan kişiler tercih edilirler.
Aşırı derecede görme, konuşma, işitme özrü olanlar, insanlarla iletişim kuramayan ve tek başına çalışmaktan hoşlanan kişiler bu meslekte başarılı olamazlar.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Satış elemanlarının çalışma ortamı sattıkları malın türüne göre değişir. Örneğin, inşaat malzemesi satan işyeri tozlu olabilirken gözlük satan bir işletme çok temiz olabilir.
Perakende satış elemanları çalışmalarında birinci derecede insanlarla ilgilidirler. İş, sürekli ayakta durmayı gerektirir. Bu yüzden meslek üyeleri arasında bel rahatsızlığı, varis gibi hastalıklar görülmektedir.
Ayrıca çalışma yoğunluğunda özel günlere ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik olabilmektedir. (örn, hafta sonu çalışması.)

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

- Milli Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı pratik kız sanat okulları ile Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğünün Mesleki Eğitim Merkezleri ile Halk Eğitim Merkezlerinde "Satış Elemanlığı” meslek kursu verilmektedir.
- Meslek eğitimi işe girme ile başladığından işyerinin özelliğine göre ya görüşme (mülakat) usulü ile ya da yazılı sınavla veyahut başka bir görevde iken üstün performans göstererek anılan mesleğe alınıp yetiştirilme durumu söz konusu olabilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
MEB tarafından meslek kurslarına girebilmek için ilköğretim mezunu olmak, bünyesi ve sağlık durumu itibarı ile kurs programının gerektirdiği niteliklere sahip olmak gerekmektedir.

EĞİTİM SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Tezgahtarlık mesleğinin eğitim süresi işyerinin eğitim politikasına göre değişiklik gösterir. Bu süre meslek adayının yeteneklerine göre de değişebilir. Araştırmalar sonucunda mesleğin eğitim süresinin 6 ay ile 1 yıl arasında olduğu belirlenmiştir.
Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü pratik kız sanat okullarında açılan meslek kursunda uygulanan eğitimde,
- Türkçe (Güzel Konuşma),
- Muhasebe-Ekonomi,
- Matematik,
- Yabancı Dil,
- Satış Teknikleri ve Pazarlama,
- Bilgisayar,
- Kişisel Bakım ve Görgü Kuralları dersleri verilmiştir.
Bu eğitim programının içeriğine ilişkin ayrıntılı bilgi H- Ek Bilgiler bölümünde yer almaktadır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Meslek kurslarını bitirenlere "Kurs Bitirme Belgesi" verilir

E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Perakende satış elemanlarının orta ve büyük ticarethanelerde çalışma olanakları vardır. Hizmet sektörünün gelişmesine paralel olarak tezgahtarlık mesleğinin önemi ve bu meslek elemanlarına duyulan ihtiyaç artmaktadır. Süper ve mega marketlerin ortaya çıkışı, nitelikli eleman ihtiyacını daha da artırmaktadır. Özellikle büyük illerde, turistik yörelerde iş bulma olanağı fazladır.

Kendisini tezgahtarlık mesleğinde yetiştiren kişi, sermayesi olduğu takdirde kendi işini de kurabilir.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Mesleki eğitim iş başında yapıldığından, işe başlamada meslek adayı ile işveren arasında yapılan anlaşma sonucu belirlenen ücret ödenmektedir. Bu ücret asgari ücret düzeyinde veya daha fazla olabilmektedir. Eğitim boyunca meslek adayının karşılaması gereken herhangi bir masraf söz konusu değildir.

EĞİTİM SONRASI

Meslek eğitimini tamamlayan ve tezgahtar olarak göreve başlayan elemanlara işyerinin ücret politikalarına paralel olarak değişik sistemlerde ücret ödenmektedir. Bazı işyerleri aylık ücret öderken, bazıları da yüzde usulü ve prim şeklinde ödeme yapmaktadır.
İşe ilk girişte genellikle asgari ücret uygulanmakta, gösterilen performansa ve işyerinin niteliğine göre ücret artışları söz konusu olmaktadır.
Araştırmalarımızda tezgahtar olarak çalışanların, ortalama net asgari ücretin 1,5-2 katı ücret aldıkları saptanmıştır. Bu miktarlar yörelere göre de değişiklik gösterebilmektedir.
Ayrıca, işyerlerinin durumuna göre, kazanç sayılabilecek yemek, servis veya başka olanaklardan da faydalanabilirler.

G- MESLEKTE İLERLEME

Meslekte ilerleme; daha çok ücrette artış, sorumluluğun artırılması şeklinde olmaktadır.
- Tecrübe ve yeteneğe göre bölüm sorumlusu veya satış sorumlusu olabilirler.
- Meslekte yeterli performansı gösterenler büyük işyerlerinde daha fazla ücretle çalışma olanağı bulabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Satış reklamcısı (demonstratör),
- Satıcı (toptan ticaret),
- Sokak satıcısı (işportacı).

H- EK BİLGİLER

MEB Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ve Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü pratik kız sanat okullarında açılan meslek kurslarında perakende satış elemanı kurs programında okutulan dersler aşağıda yer almaktadır.

Muhasebe ve Ekonomi
- Muhasebe ve ekonominin temel ilke ve kavramları,
- İşletmelerde kullanılan belgeler ve defter tutma,
- İşletmenin yapısı ile ilgili genel bilgiler,

Matematik
- Dört işlem,
- Yüzdelik hesap,

Yabancı Dil
- Müşterinin ne istediğini anlayacak kadar güncel konuşma dilini öğrenir.

Genel Mal Satış Bilgisi
- Satış bilgisi ve satış teknikleri,
- Müşteri,
- İşveren ve çalışma arkadaşlarıyla ilişkiler,
- Mağaza ve reyon düzenleme,

Branş Mal Satış Bilgisi
- Üretilen malın üretim özellikleri,
- Malların kalite, koruma-saklama özellikleri,
- Satış özellikleri hakkında bilgiler,

Bilgisayar
- Bilgisayar ve işletmelerde kullanılan sistemler hakkında temel bilgi,
- Bilgisayarda işletme ile ilgili paket programların kullanılması,
- İşletmede kullanılan elektronik cihazlar hakkında bilgi,

Türkçe
- Dil bilgisi kuralları,
- Güzel konuşma kuralları (sesin temposu, telaffuz).

Kişisel Bakım ve Görgü Kuralları
- Kişisel bakım,
- Güzel vücut duruşu, güzel yürüme teknikleri,
- Görgü kuralları ve davranış biçimleri.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- MEB Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, Mesleki Teknik Eğitim Merkezi, Perakende Satış Elemanı Eğitim Programı,
- MEB Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü Pratik Kız Sanat Okulları Satış Elemanı Yetiştirme Meslek Kurs Programı,
- Meslek elemanları,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
- http://cygm.meb.gov.tr/ -29/05/206
- http://cygm.meb.gov.tr/yas.htm 30/05/2006

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.

224-PETRO-KİMYA TEKNİSYENİ

TANIM

İçinde, petrolden çıkarılan hidrokarbonların kimyasal reaksiyona girerek hidrojen kaybettiği veya kazandığı, reaktör adı verilen bir cihazı çalıştıran veya çalıştırılmasına nezaret eden kişidir.

A- GÖREVLER

- Reaksiyona girecek maddelerin ve reaktörün ön hazırlıklarını yaparak sistemi reaksiyona hazırlar, reaksiyon için uygun koşulları oluşturur,
- Reaktörün vanalarını gereken konuma getirerek ve kontrol panosundan kumanda ederek reaksiyonu başlatır,
- Reaksiyon sırasında gerekli sayı ve sıklıkta örnekler alarak analiz ve kontrolünün yapılmasını sağlar ve kayıtlarını tutar,
- Analiz ve kontrol sonucu verilen talimata uygun olarak reaktöre yapılan beslemeleri keser ve reaksiyonu sonlandırır,
- Hammadde stoklarını gözler ve ikmali konusunda ilgilileri uyarır,
- Reaktörün basit bakım ve onarımını yapar, gerektiğinde bakımla ilgili sorunları ilgililere aktarır,
- Çalışma yerinin ve reaktörün temizliğini sağlar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Reaktör ve reaktör donanımı,
- Çeşitli pompalar,
- Kaldırma, taşıma, yükleme, boşaltma araç ve gereçleri,
- Çeşitli tartı ve ölçü aletleri,
- Kalite kontrol cihazları,
- Çeşitli el aletleri,
- Kimyasal maddeler,
- Gerekli iş güvenliği teçhizatı vb.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Petro-kimya teknisyeni olmak isteyenlerin;
- Alet ve makinelerle çalışmaktan hoşlanan,
- El ve gözü eşgüdümle kullanabilen,
- Kimya ve fizik konularına ilgi duyan ve bu konuda başarılı,
- Dikkatli, sorumluluk sahibi ve tedbirli
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Petro-kimya teknisyeni, petrokimya rafinerilerinde çalışırlar. Çalışma ortamı kapalı, gürültülü, pis kokulu ve kirlidir. Reaktör operatörü birinci derecede makinelerle ilgilidir ve görevini genellikle yalnız yapar. Petrol mühendisi ve diğer operatörlerle birlikte çalışırlar.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi Aliağa Mesleki Teknik Eğitim Merkezi’nde gözükmekle beraber programın yeniden yapılanması söz konusu olduğundan bu bölüme öğrenci alınmamaktadır.

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Fizik,
- Kimya,
- Matematik.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

Endüstri meslek liseleri ve çok programlı liselere girmek için ilköğretim okulu mezunu olmak yeterlidir.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Teorik dersler: Teknik resim ve proje okuma, genel kimya, ölçme ve enstrümantasyon, meslek resmi, meslek bilgisi, organik kimya, petrokimya ürünler ve kullanım alanı çevre koruma ve atık giderme gibi dersler öğretilmektedir.
Eğitim süresi, endüstri meslek liselerinde ve çok programlı liselerde 4 yıldır.
Ayrıca 9. sınıfta genel kültür derslerinin yanında tanıtım ve yönlendirme dersleri de verilmektedir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Meslek liselerinde eğitimini tamamlayanlar meslek lisesi diploması ve "Teknisyen" ünvanı alırlar.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Petrokimya teknisyenleri petrokimya sanayii dediğimiz petrolden çeşitli maddeler elde edilen işletmelerde çalışmaktadırlar. Bunların başında Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ), Petro-Kimya Holding A.Ş. (PETKİM) gelmektedir. Bunlardan başka hammaddesi petrol olan boya, pet şişe, lastik vb. ürün imali yapan özel veya kamu işletmelerinde çalışabilirler.
Bu alanda yetişmiş eleman sıkıntısı çekilmekte ve lise, meslek lisesi mezunlarından eleman yetiştirilmeye çalışılmaktadır.
Mesleğin gelecekteki çalışma alanı gelişen teknolojiye paralel olarak daha da genişleyecektir. Günümüzde yaygın kullanım alanı bulunan petrokimya ürünlerinin işlendiği işletmelerin hızla artması ve tüketicinin kaliteli mal isteği bu alanda teknik eğitim görmüş personel ihtiyacını artırmaktadır.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Endüstri meslek liselerinde öğrenciler, okul ve işletmelerde meslek eğitimi kapsamında, asgari ücretin %30'undan az olmamak üzere ücret alırlar. Meslek yüksekokulları yolu ile meslek öğrenenler için eğitimleri süresince herhangi bir ücret almak söz konusu değildir. Ancak, çeşitli kurum ve kuruluşlardan burs, kredi alabilirler.
İşletmedeki eğitim süresince ise, işe işçi olarak girdikleri için bulundukları unvandan maaş almaktadırlar.

EĞİTİM SONRASI

Eğitim sonrası kazanç durumu işletmelere göre değişmektedir. Ücretler asgari ücretin 4-5 katına kadar çıkabilmektedir.

G- MESLEKTE İLERLEME

Meslek liselerinin Petro-Kimya bölümünden mezun olanlar Boya Teknolojisi, Endüstri Bitkileri Yetiştirme ve Değerlendirme, Fermantasyon, Fermantasyon Teknikerliği, Hasat Sonrası Teknolojisi, Kağıt ve Kağıt İşleme Teknolojisi, Selüloz ve Kağıt Teknolojisi, Kimya, Kimya Teknolojisi, Kozmetik Teknolojisi, Lastik Teknolojisi, Lastik – Plastik, Maden, Pancar Yetiştiriciliği ve Şeker Teknolojisi, Petrol Sondajı ve Üretimi, Plastik Teknolojisi, Rafineri ve Petrokimya, Selüloz ve Kağıtçılık, Tarımsal Laboratuar, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Yağ Endüstrisi, Yalıtım Teknolojisi, ön lisans programlarına gereken şartları taşımaları halinde sınavsız olarak girebilirler.
Çalışma deneyimi, başarısı ve idarecilik vasıflarına göre amirlerinin kararıyla ustabaşı olabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Kimya Mühendisliği,
- Kimyagerlik,
- Petrol Mühendisliği.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- "Türk Meslekler Sözlüğü" İİBK Yayını No:173 Ankara-1983,
- 2006 ÖSS Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005-2006 Öğretim Yılında Endüstriyel Teknik Öğretim Okulları ve Kurumları,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) Üyesi Kuruluşlar
- 4702 Sayılı Kanun.

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.

225-PETROL VE DOĞALGAZ MÜHENDİSİ

TANIM

Petrol ve doğalgazın bulunması, çıkarılması, depolanması ve nakledilmesi ile uğraşan ve bu konuda araştırmalar yapan kişidir.

A- GÖREVLER

- Petrol ve doğalgazın nerelerde ve ne miktarda bulunduğunu saptamaya çalışır,
- Jeolojik ve jeofizik etütleri yapılan bölgede jeolojik numuneler üzerinde araştırmalar yapar, elde edilen verileri değerlendirir,
- Sondaj için kullanılacak araç ve gereçleri saptar,
- Sondaj faaliyetlerinin ekonomik, emniyetli ve hızlı bir şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri alır ve sondaj faaliyetlerini denetler,
- Petrol ve doğalgaz çıkarılması metodlarını geliştirmek ve yenileştirmek için araştırmalar yapar,
- Isıl yöntemlerini ve kimyasal yöntemleri kullanarak üretimi gerçekleştirir,
- Akıcılığı çok düşük olan ağır petrol rezervlerinin, sıcak su vererek veya yerinde yakma yöntemiyle akıcılığını artırır,
- Kimyasal yöntemleri kullanarak, petrolün içindeki karbondioksit gazını basınç altında karıştırıp üretilmeyen petrol yüzdesini azaltır,
- Ham petrol ve doğalgazın depolanması ve nakledilmesi ile ilgili projeler hazırlar, depolanmasını ve nakledilmesini denetler.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Sondaj makineleri,
- Çeşitli borular,
- Değişik killerden yapılmış sondaj çamurları,
- Çimento ve çimento karışımları,
- Sondaj kurtarma aletleri,
- Çizim, hesaplama ve ölçüm için gerekli malzemeler.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Petrol ve doğalgaz mühendisi olmak isteyenlerin;
- Üstün akademik yeteneğe ve sayısal düşünme gücüne sahip,
- Bir işi planlayıp uygulamaya koyabilen,
- Bir konuyu derinliğine araştırma isteği duyan,
- Mantıklı ve tedbirli,
- Tertipli ve düzenli çalışan,
- Ayrıntılara dikkat eden,
- İyi gözlem yapabilen, yaratıcı
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Petrol ve doğalgaz mühendisleri görevlerini genellikle arazide ve açık havada, kısmen laboratuarlarda yürütürler. Çalışma ortamı sıcak, soğuk veya tozlu olabilir. Petrol ve doğalgaz mühendisleri, jeoloji mühendisleri, maden mühendisleri, tekniker ve işçilerle işbirliği halinde çalışmak durumundadırlar. Görevleri seyahat etmelerini gerektirebilir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi aşağıda adı verilen üniversitelerin Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği bölümünde verilmektedir.
- İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi,
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara) Mühendislik Fakültesi,

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Matematik,
- Fizik,
- Kimya.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

“Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) “Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği” lisans programı için yeterli “Sayısal (SAY)” puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda “Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği” lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yüksek öğrenim proğramında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen,Fen Bilimleri, Klasik Fen,Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/ kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğrenim proğramını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
“Jeoteknik Teknikerliği ,Petrokimya, Petrol Sondajı ve Üretimi, Rafineri, Rafineri ve Petrokimya, Sondajcılık,” ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde, “Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Mesleki eğitim liseden sonra 4 yıl lisans düzeyindedir. İstanbul Teknik Üniversitesinde isteyen öğrencilere kontenjan dahilinde 1 yıl süreli Yabancı Dil Geliştirme Programı uygulanır. Ortadoğu Teknik Üniversitesinde 1 yıl süreli "İngilizce Hazırlık Programı" uygulanır. Öğretim dili İngilizcedir. Her iki fakültede de hazırlık sınıfı 4 yıllık öğretim süresine dahil değildir.
- İlk iki yıl; matematik, fizik, kimya gibi temel bilim dersleri ile temel mühendislik derslerine ağırlık verilirken, petrol mühendisliği ile ilgili dersler son iki yılda verilmektedir.
- 3. ve 4.yıllarda petrol mühendisliği ile ilgili olarak alınan meslek dersleri; Sondaj Mühendisliği, Petrol Üretim Mühendisliği - Petrol Rezervuar Mühendisliği, Petrol Jeoloji İlkeleri, Doğalgaz Mühendisliği, Petrol Ekonomisi gibi derslerdir.
- Eğitim, teorik ve uygulamalı olarak yapılmaktadır. Toplam 8 haftalık yaz stajı mezun olabilmek için zorunludur.
- İlk 4 haftalık stajın 2. yıl sonunda sondaj teknikleri konusunda, ikinci 4 haftalık stajın 3. yıl sonunda üretim ve/veya rezervuar mühendisliği konusunda yapılması tercih edilir.
- Ayrıca son sınıfta petrol mühendisliği konusunda araştırma yapma ve rapor yazma zorunluluğu vardır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Petrol ve Doğalgaz Mühendisi” lisans diploması ve “Petrol Doğalgaz Mühendisi" unvanı verilir.

E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

- Ülkemizde petrol mühendisliği,çalışma alanı kısıtlı bir meslektir. Petrol rezervlerinin ve rafinerilerinin belli bölgelerde ve az sayıda oluşu iş bulma olanağını da zorlaştırmaktadır.
- Yeni petrol ve doğalgaz kaynaklarının araştırılmasının maliyeti çok fazla olduğundan bu konuda çalışmalar yeterli değildir.
- Ancak ülkemizde petrol ve doğalgaz mühendisi yetiştiren eğitim kurumlarının fazla olmaması ve halen mesleki eğitim veren iki üniversitedeki bölümlerin kontenjanlarının da diğer mühendislik bölümlerine göre oldukça düşük olması, bu bölüm mezunlarının iş bulmalarını kolaylaştırmaktadır.
- Çalışma alanı fazla olmasa da, bu konuda araştırmalar yapacak bilim adamlarına ihtiyaç vardır.
- Petrol ve doğalgaz mühendisleri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ve bağlı şirketlerinde, Maden Tetkik Arama, Devlet Su İşleri, BOTAŞ ve yabancı şirketlerde çalışabilirler.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

- Eğitim süresince herhangi bir kazanç yoktur. Ancak Kredi ve Yurtlar Kurumundan mezuniyetten sonra aylık taksitlerle ödemek koşuluyla, öğrenim ve harç kredisi alınabilir.
- Ayrıca, yaz aylarındaki staj süresince, özel şirketler kendi ücret politikalarına göre az da olsa bir ücret ödeyebilmektedir. Ancak staj süresince işletmenin ücret ödeme zorunluluğu yoktur.

EĞİTİM SONRASI

- Eğitim sonrasında yeni göreve başlayan bir petrol ve doğalgaz mühendisi kamu sektöründe asgari ücretin yaklaşık 3 katı kadar aylık ücret almaktadır.
- Özel sektörde alınan ücretler çok değişik olup, kişinin yabancı dil bilgisine, erkekse askerliğini yapıp yapmadığına, mesleki bilgisine vb. özelliklerine göre farklılık gösterebilmektedir. Kesin bir rakam verilememekle birlikte, özel sektörde çalışan yeni mezun bir petrol ve doğalgaz mühendisi asgari ücretin 4-5 katı kadar aylık ücret almaktadır.

G- MESLEKTE İLERLEME

“Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora ve doktora yaparak akademik kariyer yapabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler.

Çalıştığı kuruluş veya şirkette üst düzey yöneticiliğe kadar yükselebilir.

BENZER MESLEKLER

- Jeoloji Mühendisliği,
- Jeofizik Mühendisliği,
- Maden Mühendisliği.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- Meslek elemanları,
- ÖSYM Üniversiteler Yüksek Öğretim Programları ve Meslekler Rehberi –2000,
- ÖSS Sınav klavuzu 2006,
- Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Kılavuzu,
- Çeşitli Üniversitesi Kataloğları,
- Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kılavuzu,
- Üniversite Adaylarına Meslekler Rehberi (Emlak Bankası),
- 2005 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, ,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.