168-JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSİ 169-JEOFİZİK MÜHENDİSİ 170-JEOLOJİ MÜHENDİSİ

168-JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSİ

TANIM

Arazi parçalarının biçim, konum, engebe vb. yönlerden durumunu yerden ve havadan çekilen fotoğraflarla belirleyerek elde edilen verileri harita da çizgiler halinde gösteren kişidir. Jeodezi ve Fotogrametri Mühendislik hizmetleri tüm yatırım ve mühendislik hizmetlerinin altyapısını oluşturur.

A- GÖREVLER

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisinin temel görevi proje hizmetlerine yönelik büyük ölçekli haritalar oluşturmaktır. Harita yapımı için öncelikle yeryüzü üzerinde kontrol noktaları ağları oluşturulur ve jeodezik ölçümler yapılır. Tüm ölçmelerde son derece duyarlı aletler kullanılır. Arazide ekipler halinde çalışılarak yapılan jeodezik ölçümler bilgisayarlarla mm. Düzeyinde hesaplanır. Bu şekilde elde edilen koordinat ve detay bilgileri belli ölçekte çizilerek harita elde edilir. Harita yapımında çeşitli yöntemler kullanılabilir.

1) Fotogrametri Yöntemi: Bu yöntemde özel kameralarla arazinin uçaktan ve yerden fotoğrafları çekilir. Bu fotoğraflardan üç boyutlu arazi modeli elde edilerek bu fotografik görüntüler haritaya dönüştürülür. Bu modeller yardımıyla mühendislik projeleri hazırlanır.
2) Arazi Bilgi Sistemleri: Teknolojinin gelişmesine paralel olarak çizgi-haritaların yerini, bilgisayarda oluşturulan arazi bilgi sistemleri almaya başlamıştır. Arazi bilgi sistemlerinde araziye ilişkin bilgiler sayısal olarak çok daha zengin bilgi deposu oluşturmaktadır. Araziye ilişkin her türlü düzenleme ve projelendirme daha isabetli ve kolayca bilgisayarda yapılabilmektedir. Bu sistemlerin yan ürünü olarak çizgi haritalar istenildiği anda otomatik çizim sisteminde üretilebilmektedir.
3) Yapay Uydular Aracılığıyla Ölçmeler: Klasik haritacılık uygulamalarını büsbütün değiştirecek bir gelişme de yapay uydularla yapılan ölçmelerdir. Bir anten yardımıyla yapay uydudan alınan sinyaller belirli bir prosedürle işlenerek antenin bulunduğu noktaların koordinatları elde edilebilmektedir.
- Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi yukarıda belirtilen yöntemleri kullanarak şehir, ilçe ve köylerin imar planlarının hazırlanmasında yardımcı olur, arazi ve arsa düzenlemelerini de gerçekleştirirler.
- Mesleğiyle ilgili araştırma-geliştirme faaliyetlerine katılır.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Çelik şerit metreler,
- Elektronik takometreler,
- Elektronik teodolitler (ölçme aleti),
- Elektronik mesafe ölçerler,
- Nivo (yükseklik ölçen alet),
- Prizma (dik düşümleri ölçen alet),
- Jalon (noktalara dikilen alet) ve jalon sehpası,
- Minkale (açı ölçme aleti),
- Fotogrametri aletleri,
- Çizim aletleri,
- Plotter (bilgisayara verilen verileri harita çizimine dönüştüren alet),
- Stereo ve tek resim çekme makineleri,
- Aynalı ve mercekli stereo kaplar,
- Bilgisayar.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi olmak isteyenlerin;
- Üstün bir genel yeteneğe sahip,
- Şekil ve uzay ilişkilerini görebilen,
- Çizim yapabilme yeteneğine sahip,
- Başkaları ile işbirliği halinde çalışabilen,
- Hem büroda ve laboratuarda, hem de açık havada çalışmaktan hoşlanan,
- Sabırlı, dikkatli gözlem yapabilen,
- Arazide çalışabilmek için bedence sağlam ve güçlü
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisleri iş yerinin durumuna göre topograflar, şehir (kent) plancıları, inşaat, ziraat, jeoloji, jeofizik, çevre, petrol mühendisleri ile işbirliği halinde çalışırlar ve çalışmalarında birinci derecede verilerle ilgilidirler. Harita mühendisleri işlerini hem büroda hem de açık havada yürütürler. Görev sık sık seyahat etmeyi gerektirir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, aşağıda belirtilen üniversitelere bağlı Mühendislik Fakülteleri, İnşaat Fakülteleri ve Mühendislik-Mimarlık Fakültelerinin "Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği" bölümlerinde verilmektedir.
- Afyon Kocatepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
- Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi (Kayseri),
- İstanbul Teknik. Üniversitesi., İnşaat Fakültesi (İstanbul),
- Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik.-Mimarlık Fakültesi (Trabzon),
- Karadeniz Teknik Üniversitesi, Gümüşhane Mühendislik Fakültesi,
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi (Samsun),
- Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Konya),
- Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi (İstanbul),
- Zonguldak Karaelmas Üniversitesi., Mühendislik Fakültesi (Zonguldak).

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Matematik, Coğrafya, Fizik, Resim.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

Mesleğin eğitimine girebilmek için,
 Lise veya dengi okul mezunu olmak,
 Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) “Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği” lisans programı için yeterli “Sayısal (SAY)” puan almak,
 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda “Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.

Bu yüksek öğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.

Harita, Harita Kadastro, Harita ve Maden Ölçme ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde, “Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitimin ilk yıllarında; Matematik, Tasarım, Geometri, Fizik, Kimya ve Kültür dersleri okutulur. Daha sonraki yıllarda Ölçme Bilgisi, Alet Bilgisi, Trigonometri, Yüksek Matematik derslerinde ağırlıklı eğitim verilir. Bu derslerin yanı sıra daha sonra yapılacak uygulamalarda kullanılacak bilgisayarlar için teknik çizim gibi dersler ve bazı hukuk dersleri de okutulur. Ayrıca, bu bölümde araştırma ve gelişme faaliyetleri için ayrılmış ileri teknolojik aletlerle uygulama yapılabilecek laboratuar olanakları da bulunmaktadır.
Eğitim süresince staj yapma ve bitirme ödevi (projeler) hazırlama zorunluluğu vardır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi” lisans diploması ve “Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi " unvanı verilir.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Ülke savunması, taşınmaz mal hukukunu güvence altına alan kadastro, su, şehir imar planları, toprak dağıtımı, ormancılık, yol yapımı, sulama ve kurutma, elektrik ve etüt, coğrafi-jeolojik ve arkeolojik araştırmalar, vergileme, doğal afetlerden korunma vb. işler jeodezi ve fotogrametri mühendisinin çalışma alanlarını oluşturur.
Yurtiçinde çalıştıkları kurumlardan bazıları şunlardır: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Tarım Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İller Bankası, Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Belediyeler vb. Ayrıca özel sektörde müteşebbis veya mühendis olarak hizmet vermektedirler. Ülkemizin bugünkü harita mühendisi gereksinimi halen çalışmakta olanların en az üç katıdır. Ülkemizin uzun bir süre daha harita mühendisine ihtiyacı bulunmaktadır. Harita mühendisleri toplumsal konular ile iç içedir. Bir taşınmazın ölçümü ve kamulaştırılması, bir imar planının uygulanması, mülkiyetin korunması olayında devletin güvencesi altında olmak zorunluluğu vardır. Ayrıca yeryüzünün deseni sürekli ve hızlı bir şekilde değişmektedir. Bu nedenle tamamlanan bir harita çok kısa bir zamanda güncelliğini yitirir. Değişikliklerin işlenmesi haritacılık için zorunludur. Bu nedenle harita mühendisinin işinin bitmeyeceğini ve sürekli olduğunu, gelişmeye her zaman açık olduğunu söylemek mümkündür. Kadınların haritacılık alanında hem üniversiteye giriş oranlarının, hem de çalışma oranlarının çok düşük olduğu gözlenmektedir. Gerek kamu, gerek özel işverenler kadın harita mühendislerinin çalıştırılması konusunda oldukça çekimserdirler. Neden olarak arazide çalışma şartlarının çok ağır olduğu öne sürülmektedir. Oysa arazi çalışma şartlarının iyileştirilmesi eleman açığı olan bu alanda yetişmiş kişilerden faydalanılmasını sağlayacaktır.
Jeodezi ve Fotogrametri (Harita) Mühendisleri Odasının yapmış olduğu çalışmalarda öğrencilerin harita mühendisliği bölümünü fazlaca tanımadığı ortaya çıkmıştır. Ancak son yıllarda özellikle işsizlik sorunu olmayan ender bölümlerden biri olması nedeniyle ve biraz daha tanıtım yapılmasıyla bu bölüme başvuru yapanlarda gözle görülür bir artış gözlenmiştir.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Yüksek öğrenimleri süresince öğrenciler, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilirler, ayrıca çeşitli resmi ve özel kurum ve kuruluşlar tarafından sağlanan burslardan faydalanabilirler.
Staj süresince staj yapılan kuruluştan belli bir miktar ücret alınması söz konusudur.

EĞİTİM SONRASI

Eğitim sonrasında kamu kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre çalışanlar 8. derecenin 1. kademesinden aylıkla göreve başlarlar. Teknik hizmet sınıfının faydalandığı zam ve tazminatlardan yararlanmaktadırlar. Ayrıca özel hizmet tazminatı, arazi tazminatları da bulunmaktadır.
Özel işyerlerinde çalışanların ücretleri aldıkları projelere göre değişiklik göstermektedir.

G- MESLEKTE İLERLEME

Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans ve doktora yaparak akademik kariyer yapılabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler.
Yüksek lisans eğitimiyle meslekte uzmanlaşmak mümkündür.
Araştırma konuları da, tezlerde çok geniştir. Yeryüzüyle ilgili bütün alanlarda çalışmalar yapabilirler.
İşyerlerinde (Kamu-Özel) yeterli aktivite ve başarı gösterenler yönetici düzeyine kadar yükselebilirler.
Bölüm veya işletme yöneticiliği yapabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Jeoloji mühendisliği,
- Çevre mühendisliği,
- Şehir ve bölge planlamacılığı,
- Mimarlık,
- İnşaat mühendisliği.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- Meslek elemanları,
- ÖSS-2006 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Kılavuzu,
- ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000,
- T.M.M.O.B. Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri

169-JEOFİZİK MÜHENDİSİ

TANIM

Yeraltında bulunan derin hammadde yatakları ve enerji kaynaklarının yerlerini, kayaların birbirlerine göre konumlarını, fiziksel yöntemler yardımıyla inceleyen kişidir.

A- GÖREVLER

- Atmosferdeki olayların yer kabuğuna etkisini sismik ölçümler yaparak araştırır,
- Depremlerin, buzul ve volkanların yapıları ve hareketlerini inceler,
- Denizlerin fiziki yapılarını, yoğunluk, ısı, ışık ve ses geçirgenliğini, çıkıntıların ve gel-gitlerin durumunu, deniz ve atmosfer arasındaki ilişkileri inceler,
- Baraj ve yeraltı suları için arazide sismik ve elektronik cihazlarla arazi incelemeleri yapar,
- Suların gelişmesini, bozulmasını, dağılımını inceler, deniz trafiği grafikleri ve haritaları hazırlamak için yeryüzünde sabit noktalar seçer,
- Maden ve yeraltı sularının derinliğini ve rezervlerini saptar,
- Araştırılan bölge hakkında rapor hazırlar,
- Çalışma alanı ile ilgili araştırma-geliştirme faaliyetleri gerçekleştirir.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Elektromanyetik aletler,
- Grafik aleti,
- Fiziki ve elektrikli test cihazları,
- Pil, batarya, akım jeneratörü,
- Çeşitli çizim araç-gereçleri,
- Kırtasiye malzemeleri.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Jeofizik mühendisi olmak isteyen kimselerin,
- Üstün bir akademik yeteneğe sahip,
- Fizik, astronomi, biyoloji ve jeoloji konularına ilgili,
- Olayları derinlemesine incelemeye meraklı,
- Sabırlı ve dikkatli bir gözlemci
olmaları gerekmektedir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Jeofizik mühendisleri hem arazide hem de büroda çalışırlar. Çalışmalarında çeşitli aletlerle yaptıkları ölçüm verilerinin çözümlenmesi ve bütünleştirilmesi işlemini yaparlar, yani birinci derecede zihinsel bir çalışma yürütürler.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Jeofizik mühendisliği eğitimi üniversitelerin “Mühendislik”, “Maden”, “Mühendislik-Mimarlık” fakültelerinde verilmektedir.
- Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Mühendislik – Mimarlık Fakültesi,
- Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi,
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi,
- Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Fizik
- Coğrafya
- Matematik

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) “Jeofizik Mühendisliği” lisans programı için yeterli “Sayısal (SAY)” puanı almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda “Jeofizik Mühendisliği” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.

Bu yüksek öğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.

“Jeoteknik Teknikerliği”, “Petrol Sondajı ve Üretimi”, “Sondajcılık” ön lisans programını başarı ile bitirenler de ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “Jeofizik Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

EĞİTİM SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Mesleki eğitim süresi 4 yıldır.
Bu mesleğin eğitim programında, Matematik, Fizik, Kimya, Dinamik, Statik, Jeodezi ve Topografya gibi temel derslerin yanı sıra Jeoloji ve Jeofiziğe ait meslek dersleri bulunmaktadır. Meslek derslerinin yarısı teorik, yarısı uygulamalıdır.
Ayrıca öğretim üyelerinin denetiminde ilgili kurumlarda staj yapılmaktadır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimin başarı ile tamamlayanlara “Jeofizik Mühendisliği” lisans diploması ve “Jeofizik Mühendisi” unvanı verilir.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Jeofizik mühendislerinin iş bulma olanakları çok sınırlıdır. Mezun olanların sayısı yıllık istihdam sayısından fazladır. Kamu sektörünün yıllık mühendis alımı, devletin personel politikasına göre değişmekle birlikte az sayıdadır. Bunun dışında kalanlar ya özel sektörde iş aramak ya da kendi işyerini kurmak durumundadır.

Bu alanda işyeri kurmak araç-gereçlerin pahalılığı nedeniyle oldukça zordur. Meslek için gelecekteki istihdam durumu da pek farklı olmayacaktır. Ancak, ilişkili olduğu diğer dalların gelişmesi ile birlikte bu dal da gelişebilir. Özellikle belediyeler ve inşaat sektörü istihdam açısından gelişme gösterebilecek alanlardır.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Kişinin eğitim süresince herhangi bir ücret alması, kazanç sağlaması olanaklı değildir. Ancak, çeşitli kamu, özel kurum ve kuruluşlardan, karşılıklı - karşılıksız, burs veya kredi almak için girişimde bulunulabilir. Şartların uyması durumunda burs-kredi alınabilir.

EĞİTİM SONRASI

Eğitim sonrası kazanç durumu ise çalışılan sektöre, kuruluşa, çalışılan süreye (derece-kademe) çalışma konumuna (mühendis - idareci) göre değişiklikler göstermektedir. Yeni işe başlayan bir jeofizik mühendisi kamu sektöründe asgari ücretin 2 - 3 katı kadar ücret almaktadır.

G- MESLEKTE İLERLEME

Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Jeoloji Mühendisliği,
- Maden Mühendisliği,
- Fizik Mühendisliği,
- Hidrojeoloji Mühendisliği.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- ÖSS-2006 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Kılavuzu,
- Meslek Danışma Komisyonuna (MEDAK) üye kuruluşlar,
- ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri

170-JEOLOJİ MÜHENDİSİ

TANIM

Yerkürenin başlangıcından bugüne kadar geçirdiği yapısal değişmeleri, yerkabuğunun yüzeyinin ve altının bugünkü durumunu inceleyen, yerleşim alanları ve her türlü mühendislik yapılarının yer seçimi çalışmalarını yürüten kişidir.

A- GÖREVLER

- Jeotermal (sıcak su) enerji kaynaklarını bilimsel ve teknik yöntemlerle araştırır, potansiyelini belirler ve kullanıma hazır hale gelmesini sağlar,
- Yerkürenin yüzeyini ve yeraltındaki doğal zenginliklerin maden, petrol, doğalgaz, yeraltı suları gibi kaynakların birikimi ve dağılımına neden olan faktörleri inceler,
- Jeotermik (sıcak su) enerjiyi bilimsel ve teknik yöntemlerle araştırır,
- Doğal afetlerin (heyelan, deprem, su baskını gibi) nedenlerini araştırır, bunların zararlarını azaltmaya yönelik incelemeler yapar,
- Yerkürede meydana gelen fırtına, kuraklık, kar, buz, dolu, yağmur, sel, su baskını gibi olayların yerküre üzerindeki etkilerini inceler, bunlardan doğabilecek olumsuzlukların giderilmesi ve en aza indirilmesi için çözümler üretir,
- Yeryüzünün jeolojik haritalarını çizer ve çizilmiş haritaları okuyarak yorumlar,
- Yerüstünden ve yeraltından elde edilen fosillerin kimyasal analizlerini yapar,
- Kent alanlarının, imar çalışmaları ve nükleer enerji santralleri köprü, baraj, liman, havaalanı, tünel, karayolu ve demiryollarının yapılacağı yerlerin en uygun jeolojik özelliklere göre seçilmesine çalışır, bu alanda araştırmalar ve incelemeler yapar,
- Çalışma konularıyla ilgili olarak planlama, projelendirme, uygulama, denetleme ve değerlendirme görevlerini yürütür.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Jeolog çekici, altimetre (yükseklik ölçer), pusula, lup (büyüteç), topografik harita,
- Laboratuar araç ve gereçleri,
- Topografik ölçüm aletleri,
- Çeşitli çizim araç-gereçleri,
- Uydudan çekilen yeryüzüne ait uydu fotoğrafları,
- Uçaktan çekilen yeryüzüne ait hava fotoğrafları,
- Sondaj makineleri,
- Bilgisayar.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Jeoloji mühendisi olmak isteyenlerin;
- Üstün bir akademik yeteneğe,
- Matematik, fizik, kimya, coğrafya konularına ilgili ve bu konularda başarılı,
- İnceleme ve araştırma merakına sahip,
- Açık havada çalışmayı seven ve doğa şartlarına dayanıklı
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Jeoloji mühendisleri; çoğunlukla açık arazide, şantiyelerde, çalışırlar. Yeraltı ve yerüstünde araştırma yapılması gereken her katmanda görev yaparlar ve ıslak, soğuk, sıcak vb. ortamlarda bulunurlar. Arazi çalışmaları genellikle yaz aylarında yürütülür. Arazide elde ettikleri bulguları incelemek üzere laboratuarlarda kimyasal analiz çalışmaları yaparlar. Büro ortamında harita okunması, çizilmesi ve araştırma sonuçlarının rapor edilmesi gibi çalışmalar yaparlar. Jeoloji mühendisleri arazi çalışmaları sırasında aylarca arazide kalırlar ve zaman zaman çadırlarda yaşarlar. Bu nedenle yaşamlarının düzenli olduğu pek söylenemez.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Jeoloji mühendisliği eğitimi aşağıda belirtilen üniversiteler bünyesindeki fakültelerin “Jeoloji Mühendisliği” bölümünde verilmektedir.

- Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Balıkesir Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi,
- Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (Sivas),
- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi,
- Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Adana),
- Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (İzmir),
- Erciyes Üniversitesi Yozgat Mimarlık Fakültesi (Kayseri),
- Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (Elazığ),
- Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (Ankara),
- İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi,
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Trabzon),
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Gümüşhane Mühendislik Fakültesi,
- Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi,
- Niğde Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi (Aksaray),
- Orta Doğu Tek.Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (Ankara),
- Osmangazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Eskişehir),
- Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi (Denizli),
- Selçuk Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi (Konya),
- Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Isparta),
- Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (Van).

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Matematik,
- Fizik,
- Kimya.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) “Jeoloji Mühendisliği” lisans programı için yeterli “Sayısal (SAY)” puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda “Jeoloji Mühendisliği” lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.

Bu yüksek öğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.

“Jeoteknik Teknikerliği”, “Maden”, “Mermercilik / Mermer Teknolojisi”, “Petrol Sondajı ve Üretimi”, “Sondajcılık”, “Taş İşlemeciliği” ön lisans programlarını başarı ile bitirenler de ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “Jeoloji Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

- Eğitim süresi 4 yıldır.
- Eğitimin ilk yılında diğer mühendislik alanlarında olduğu gibi fizik, kimya ve matematik dersleri okutulur. Daha sonraki yıllarda mühendislik dersleri ağırlıklı eğitim verilir.
- Eğitim sırasında staj vardır. Son sınıfta tez çalışmaları daha ağırlıklı devam etmektedir. Tez çalışmalarında başarılı olamayan öğrenci mezun olamamaktadır. Öğrenciler, staj çalışmalarını çoğunlukla kamu kurumlarında yapmaktadırlar.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Jeoloji Mühendisliği” lisans diploması ve “Jeoloji Mühendisi” unvanı verilir.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Yeraltı ve yerüstü kaynaklarımızı daha iyi ve bilinçli kullanmamız ülke ekonomimiz için bir zorunluluktur. Ayrıca, hızlı bir kentleşme sürecinde olan ülkemiz için sağlıklı imar projelerinin üretiminde Jeoloji Mühendislerinin görüşleri büyük önem taşımaktadır.

3213 sayılı Maden Yasası gereği jeoloji mühendisleri arama ve ön işletme faaliyet raporlarının hazırlanmasında maden mühendisleri ile birlikte çalışmaktadırlar.

Son günlerde gündemde olan Yeraltı Suyu Yasası, Kıyı Yasası, İmar Yasası kanunlaştığı takdirde hem ülke ekonomisine büyük faydalar sağlanacak hem de jeoloji mühendislerinin işsizlik sorununun azaltılması beklenmektedir.
Kamu kurumlarında çalışanlar yoğun olarak Devlet Su İşleri, Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Türkiye Kömür İşletmeleri, Etibank, İller Bankası, Türkiye Petrolleri A.O. gibi kuruluşlarda görev yapmaktadırlar.

Son yıllarda mezunlar arasında bankacılık sektörüne talep artmıştır. Yabancı dil, bilgisayara yatkınlık ve matematik bilgisi bu talebin başlıca nedenlerini oluşturmaktadır. Bu konuda en büyük etkenlerin işsizlik sorunu ve öğrencilerdeki motivasyon eksikliği olduğu vurgulanmaktadır.

Mezun olan öğrencilerin işe girişlerinde hem kamu, hem özel kesim büyük ölçüde cinsiyet ayrımı yapmakta ve erkek elemanları tercih etmektedirler.

Jeoloji mühendisliğinde üniversiteye girişte bayanların oranı %20 civarında iken çalışma oranlarının çok düşük olduğu saptanmıştır. Gerekçe olarak, arazi ya da şantiye ortamında çalışma şartlarının bayanlara uygun olmadığı ileri sürülmekte ve işverenlerin kadın jeoloji mühendislerinin istihdamı konusunda oldukça çekimser oldukları gözlenmiştir. Ancak bu sorun yalnızca jeoloji mühendisliği alanına özgü olmayıp şantiye çalışmalarını gerektiren diğer mühendisliklerde de söz konusudur.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Jeoloji mühendisliği çok geniş çalışma alanı olan bir bilim dalıdır. İnşaat sektöründen madencilik, çevre, şehir ve bölge planlamaya kadar çeşitli çalışma olanakları bulunmaktadır. Baraj, gölet, köprü, tünel, yol ve insan yerleşimleriyle ilgili tüm altyapı ve inşaat projeleri, planlama faaliyetleri jeoloji mühendislerinin çalışma alanıdır. Mezun sayısına sınırlama getirilmesi, eğitimde kalitenin günümüzün teknolojik gelişmelerine uyum sağlayabilecek düzeye yükseltilmesi ve jeolojik verilerin öneminin ve sağlayacağı ekonomik yararların anlaşılması işsizlik sorununu azaltacaktır.

Eğitim veren fakültelerin mezun sayısı mevcut kadroların üzerindedir. Ancak, eğitimde kalite farklılığı da gözlenmektedir. Gerek laboratuar ve teknik gereçlere sahip olmayan üniversiteler ve gerekse staj süresi (genelde kamu işyerlerinde) büro çalışması şeklinde geçtiğinden, öğrenciler, piyasanın istediği düzeyde yetiştirilememektedir.

Bazı üniversitelerde uygulamaya konulan uydu teknolojileri (uzaktan algılama) ve coğrafi bilgi sistemleri jeoloji mühendisliği bölümü öğrencileri tarafından büyük ilgi görmektedir. Önümüzdeki yıllarda bu konuda yetişmiş elemana ihtiyaç olacağı dikkate alındığında bilgisayar uygulamaları ve mesleki bilgi ve becerileri gerektiren bu sektörde önemli iş potansiyeli bulunmaktadır.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Meslek eğitimi süresince kazanç söz konusu değildir. Ancak, koşulları uyan öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nca verilen öğrenim ve harç kredisinden yararlanabilirler.

EĞİTİM SONRASI

Kamu kurumlarında çalışanlar teknik hizmet sınıfının faydalandığı zam ve tazminatlardan yararlanırlar; özel işyerlerinde çalışanlarda ise ücret durumu mesleki yeterlilik ve tecrübeye göre değişmektedir

G - MESLEKTE İLERLEME

- Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
- İşyerlerinde yeterli aktivite ve başarıyı gösterenler, yönetici düzeyine kadar yükselebilirler. İşletme yöneticisi olabilir, İdari Hizmetler ve Teknik Hizmetlerde yönetim kadrolarında görev alabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği,
- Meteoroloji Mühendisliği,
- Maden Mühendisliği,
- İnşaat Mühendisliği,
- Çevre, Ziraat Mühendisliği,
- Jeofizik Mühendisliği.

H- EK BİLGİLER

GELECEKTE MESLEKTE GÖRÜLEBİLECEK DEĞİŞİKLİKLER

Jeoloji Mühendisleri Odası ve DPT verilerine göre, 1980'li yıllara kadar mezun olan jeoloji mühendislerinin iş bulma olanağı oldukça genişti. Ancak 1980'li yıllardan sonra üniversite sayısının artması ile birlikte istihdam olanağında azalma gözlenmiştir. Yer kabuğunun gerek kendi yapısı gerekse, içerdiği zenginliklerin değeri, günümüzde özellikle ekonomi açısından büyük önem arz etmektedir. Artan dünya nüfusu karşısında giderek yetersiz kalan enerji hammaddelerine ve suya gereksinim, çevre sorunlarına karşı duyarlılık jeoloji mühendisliğini çok önemli bir konuma getirmektedir. Eğitim programlarında yeni teknolojilere, mühendislik uygulamalarına ve çevre konularına ağırlık veren programlar jeoloji mühendisliğinin geleceğini çok olumlu etkileyecektir. Bu doğrultudaki çalışmalar (İstanbul Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi) başlatılmış bulunmaktadır.

"Jeoloji, geniş anlamı ile yerkürenin güneş sistemi içindeki durumunu, onun fiziksel özelliği ve kimyasal bileşimini, iç ve dış kuvvetlerin etkisi ile uğradığı değişiklikleri, yaklaşık 5 milyar yıllık süre içindeki oluşum ve gelişimini, canlıların ilk oluşumlarından bugüne kadar geçirmiş oldukları değişiklikleri inceleyen doğal bir bilimdir. Dar anlamda ise bütün yeryuvarın değil, özellikle ortalama kalınlığı 35 km. olan yerkabuğunu, onun organik ve anorganik gelişimini, iç ve dış etkenlerle uğradığı değişiklikleri ve kapsadığı her çeşit yeraltı servetlerini inceleyen, araştıran bir bilimdir."

Jeoloji mühendisliği, yukarıda yapılan "Jeoloji" tanımı çerçevesinde; yerkürenin başlangıcından bugüne geçirdiği tüm değişimleri inceleyen; yerkabuğundaki maden yatakları, yeraltı suları, jeotermal kaynaklar, kömür, petrol ve doğalgaz gibi çeşitli yeraltı servetlerinin aranması, araştırılması ve oluşumlarının incelenmesi ile insan kullanımına hazır hale getirilmesi görevlerini fiilen yürüten; planlama-projelendirme-uygulama ve denetlemeyi yapan; baraj, tünel, yol ve insan yerleşimleri ile ilgili tüm altyapı-inşaat faaliyetlerinde jeoloji prensiplerini uygulayarak inşaat projesine baz teşkil edecek temel verileri sağlayan; çevresel etki değerlendirmelerinde temel görev üstlenen bir mühendislik dalıdır.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- Jeoloji Mühendisleri Odası,
- Jeoloji Mühendisleri Odası Haber Bülteni,
- Türkiye İş Kurumu Türk Meslekler Sözlüğü,
- Maden Tetkik Arama Enstitüsü,
- Devlet Su İşleri,
- Ketin İ. 1982 Genel Jeoloji I. İ.T.Ü Kütüphanesi S.1096,
- İller Bankası Genel Müdürlüğü,
- Meslek elemanları.
- ÖSS-2005 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Kılavuzu,
- ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri