53-BULDOZER OPERATÖRÜ

TANIM

Motorlu bir araç olan buldozer yardımıyla toprağı kaldırarak, taş veya kaya kütlelerini bir yerden başka bir yere aktaran kişidir. Bu meslek aynı zamanda "Traktör Operatörlüğü" olarak da tanınmaktadır.

A- GÖREVLER

- Buldozerin işin yapıldığı yere götürülmesini ve orada emniyetli bir şekilde yerleştirilmesini sağlar ve kontrol eder,
- Buldozerin kayış ve palet ayarlarını yapar,
- Aracın ilk hareket motorunu çalıştırıp göstergelerden yağ basıncını ve yakıt durumunu kontrol eder,
- Yapılacak işin durumuna ve zemine göre gerekli bıçak ayarlarını yapar,
- Motoru çalıştırır,
- Kumanda kollarını kullanarak toprak veya taş kütlelerini aktarır,
- Makinenin yakıt ikmalini yapar,
- İşin bitiminde aracı kontrol eder, arıza varsa makine bakımcısının onarmasını sağlar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- Yıldız ve çift ağızlı anahtar, keski, pense, varyoz, tornavida gibi el ve ölçü aletleri,
- Çeşitli yağdanlıklar,
- Toz gözlüğü, eldiven,
- Çeşitli çelik ve kendir halatlar,
- Çeşitli madeni yağlar, akaryakıt,
- Üstübü, hava filtreleri,
- Yedek palet,
- Palet ayar anahtarı.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Buldozer operatörü olmak isteyenlerin;
- Elleri, gözleri ve ayakları sağlam ve bunları eşgüdümle kullanabilen,
- Çevredeki çeşitli uyarıcıları aynı anda algılayabilen,
- Mekaniğe ilgi duyan,
- Dikkatli, sorumlu, tedbirli
kimseler olmaları gerekir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Buldozer operatörü çalışmalarını araç içinde ve açık havada yürütür. Çalışma ortamı tozlu ve gürültülüdür. İş genellikle gündüzleri yürütülür. Çalışmalarında gereken dikkati göstermediğinde kazalara yol açabilir.
Oturduğu yerde çalışan buldozer operatörü sadece iş öncesi ve iş bitiminde yöneticilerle, makine bakımcıları ve yağlayıcılarla, diğer çalışanlarla etkileşim halindedir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi;
1-Endüstri Meslek Liselerinde:
- Adana İsmet İnönü Endüstri Meslek Lisesi,
- Ankara Yapı Meslek Lisesi,
- Bursa Hürriyet Endüstri Meslek Lisesi,
- Diyarbakır Burhanettin Yıldız Endüstri Meslek Lisesi,
- Erzurum Kazım Karabekir Endüstri Meslek Lisesi,
- Eskişehir Yunus Emre Endüstri Meslek Lisesi,
- Gaziantep Mehmet.Akif Ersoy Endüstri Meslek Lisesi,
- Malatya Şehit Kemal Özalper Endüstri Meslek Lisesi,
- Kocaeli Köseköy Endüstri Meslek Lisesi
- Trabzon Merkez Endüstri Meslek Lisesinin İş Makineleri bölümlerinde verilir.

2-Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Teknik Birimlerinde Eğitim Veren Kuruluşlar (Karayolları Bölge Müdürlükleri ve Makine Mühendisleri Odaları):
Kendi elemanlarını yetiştirmek isteyen kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlar, vasıfsız olarak aldıkları kişileri kendi teknik birimlerinde; meslek eğitiminde öğrenilenler başlığı altında yer alan konularda gerekli eğitimi vererek yetiştirirler ve eğitim sonunda yapacakları sınavda başarılı olanlara iş makinesi kullanma yetki belgesi (operatörlük) düzenlerler.

3-Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarında:
625 Sayılı Kanuna göre Milli Eğitim Bakanlığı'ndan öğretime başlama izni olan
Özel Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarında (program ilavesi yapan kurslarda) meslek eğitimi yapılır.

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Matematik,
- Fen Bilgisi.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
- Endüstri meslek liselerinin iş makineleri bölümüne girebilmek için ilköğretim
okulu mezunu olmak ve okula giriş koşullarını taşımak gerekmektedir.
- Kamu kurum ve kuruluşlarında eğitim için adaylarda aranan şartlar:
 18 yaşını bitirmek,
 En az ilkokul veya ilköğretim okulu mezunu olmak,
 Operatörlük yapmasını engelleyecek sağlık problemi olmamak.
- Özel sürücü kursları paralı olduğundan "G" sınıfı ehliyet almak isteyen ve
durumu uygun olan her kişi başvurabilir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

- Meslekte eğitim süresi endüstri meslek liselerinde 3 4 yıldır.
- Endüstri Meslek Liselerinin İş Makineleri Bölümü'nde I ve II dönemlerde ortak meslek eğitimi yapılır. III dönemde öğrenciler istekleri doğrultusunda “Bakım Onarım” veya “Operatörlük” ihtisas alanlarından birisine ayrılarak öğrenimlerini bu alanda tamamlarlar.
- 1. ve 2. sınıflarda okulda teorik; 3. sınıfta ise 2 gün okulda teorik, 3 gün işletmede pratik meslek eğitimi verilmektedir.
- Kamu kurum ve kuruluşlarında verilen hizmet-içi eğitimlerin süresi değişmektedir.
- Özel sürücü kurslarında (G sınıfı ehliyeti) eğitim süresi 30 saat olup, trafik bilgisi, motor bilgisi ve ilk yardım konularında ders verilir.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

- Endüstri meslek liselerinin iş makineleri bölümlerinden mezun olanlar meslek lisesi diploması, çeşitli kurum ve kuruluşlarda düzenlenen hizmet-içi eğitimi tamamlayanlar operatörlük belgesi alırlar.
- Gerek endüstri meslek lisesi yolu ile gerekse dışarıdan alınan eğitimden sonra meslek mensuplarının aracı trafikte kullanabilmesi için ayrıca özel sürücü kurslarından "G" sınıfı ehliyet alma zorunluluğu vardır.

MESLEĞE GİRİŞ
KOŞULLARI

Endüstri meslek lisesi iş makineleri bölümünü bitirenlerle kamu kurum ve kuruluşlarının verdiği operatörlük belgesine sahip olanlar iş makinesini karayoluna çıkmadan, işyerinde kullanabilirler. İş makinesi ile karayoluna çıkabilmek için, motorlu taşıt sürücü kurslarında; ilk yardım, trafik mevzuatı ve kuralları derslerinden alınan sertifika ile trafik işlemlerini G sınıfı sürücü belgesi için yaptırmak zorundadırlar.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Buldozer operatörleri, Devlet Su İşleri, T.C. Karayolları, Türkiye Elektrik Kurumu, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Orman İşletmeleri, belediyeler gibi kamu kuruluşlarıyla, inşaat firmaları, maden şirketleri, kum ve çakıl ocakları gibi özel işyerlerinde çalışırlar. Bu alanda iş bulma olanakları oldukça fazladır.

Ülkemiz, henüz alt yapısını tamamlamamış olduğundan meslek elemanlarına ihtiyaç vardır.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

- Endüstri meslek liselerine devam eden öğrencilere, işletmelerde yaptıkları pratik eğitim süresince, işverenleri tarafından asgari ücretin % 30'undan az olmamak kaydıyla aylık ücret verilir.
- Eğitimleri boyunca öğrencilerin iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri ise devletçe sağlanmaktadır.
- İşyerinde çalışarak (usta-çırak ve hizmet-içi eğitim) mesleği öğrenenler ise o işyerinin elamanları olduklarından belirlenen aylık ücreti almaktadırlar. Bu ücret en az asgari ücret düzeyindedir.

EĞİTİM SONRASI

Buldozer operatörleri çalıştıkları işyerinin ücret politikalarına göre değişik ücret alırlar. Farklı ücretler kişinin kıdemine göre de değişiklik gösterir. Karayollarında yeni işe başlayan bir operatör net asgari ücretin 3 katı tutarında ücret alırken bir özel inşaat firmasında bu miktar net asgari ücretin 2 katı civarındadır.

G- MESLEKTE İLERLEME

- Meslek liselerinin “İş Makineleri” bölümlerinden mezun olanlar, istedikleri taktirde, Endüstriyel Kalıpçılık, Hasat Sonrası Teknolojisi, Makine, Makine Yağları ve Yağlama Teknolojisi, Mekatronik, Sondajcılık, Tarım Alet ve Makineleri, Metalurji Malzeme, Gemi Makineleri, Otomotiv, Oto Boya Karoseri Doğrultma Teknikerliği, Metalografi ve Malzeme Muayenesi, Termik Santral Makineleri, Termik Santrallerde Enerji Üretimi ön lisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.

- Ayrıca meslek liselerinin İş Makineleri Öperatörlüğü bölümünden mezun olanlar ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip başarılı olmaları ve “Makine Resmi ve Konstrüksiyonu Öğretmenliği”, “Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği”, “Otomotiv Öğretmenliği” ile “Mekatronik Öğretmenliği” lisans programlarını tercih etmeleri durumunda ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle yerleştirilmektedir.

- Buldozer operatörlüğü mesleğinde operatör olarak 3 yıl ve daha fazla çalışarak üstün başarı gösterip olumlu sicil alanlar buldozer baş operatörü olabilirler. Bazı kamu kuruluşları, kendi bünyelerinde yaptıkları sınavda başarılı olanları baş operatör olarak görevlendirmektedir. İşletme içinde ustabaşı, makine park şefi gibi unvanlara da yükselebilir.

- Çalışılan işletmenin büyüklüğüne göre çeşitli kurs ve seminerlere katılmak mümkündür. Bu durumda ücret artışı ve mesleki gelişim sağlanabilir. Diğer iş makinelerinin kullanımında da uzmanlaşabilir. Bütün iş makinelerini kullanmak uzun deneyim gerektirir. Greyder, kepçe, ekskavatör gibi bir veya birkaç iş makinesinin kullanımında uzmanlaşabilir .


BENZER MESLEKLER

- İş Makineleri Bakım ve Onarım Teknisyeni
- İş Makineleri Teknisyeni
- Greyder Operatörü,
- Skreyper Operatörü,
- Ekskavatör ve Vinç Operatörü,
- Hendek Açma Makinesi Operatörü,
- Kepçeli Araç Operatörü.

H- EK BİLGİLER

Buldozer, dozer olarak da bilinir. Toprak ya da kaya tesviyesinde kullanılan ağır iş makinesidir. Yol yapımı, çiftçilik, inşaat ve enkaz kaldırma işlemlerinde yararlanılan buldozer, bir traktörün önüne yerleştirilen ağır ve geniş bir çelik bıçaktan oluşur. Kimi buldozerlerde dört tekerlek çekişli traktörlerden yararlanılırsa da, çoğunlukla tırtıllı, sonsuz palet düzenekleri kullanılır. Tesviye bıçağı, hidrolik kaldıraçlarla kaldırılıp indirilir. Araç ilerlerken bıçak, kazma işleminde yüzey seviyesinin altında, taşıma işleminde yüzey seviyesinde, dağıtma işleminde ise yüzey seviyesinin üzerinde tutulur.

Buldozerler, yüzey hafriyatı ve hendek açma işlemlerinde, kısa mesafeli taşımacılıkta, kamyonlardan boşaltılan toprağın dağıtılmasında, yükleme araçlarının temizlenmesi ve istenen seviyeye getirilmesinde kullanılır. Bir buldozer tek başına kazılar yapabildiği gibi başka makinelerle de kullanılabilir.
MEGEP PROJESİ

MEGEP (Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) kapsamında pilot uygulama yapılan Genel veya Meslek Liselerinin ortak sınıfının (9 sınıf ) sonunda öğrenciler yıl sonunda yapılacak değerlendirme sonucuna göre Meslek Liselerine veya Genel Liselere yönelebileceklerdir. Bu proje kapsamında Meslek Liselerine yönelen ve İş Makineleri alanını tercihten sonra 11. sınıfta alanın altında yer alan İş Makineleri Operatörü ile İş Makineleri Bakım ve Onarımı dallarından İş Makineleri Operatörlüğüne yönelen öğrenciler 12. sınıfta işletmelerde 160 saat beceri eğitimine katılırlar.

Meslek lisesi mezunları İnşaat Makineleri alanında diploma, seçtiği dalda ise sertifika sahibi olup, “Teknisyen” unvanını alırlar.

Bu uygulama pilot olarak seçilen okullarda uygulamaya başlanmış olup, diğer okullara da yaygınlaştırılacaktır. Ancak eski sistemde öğrenci alan okullar öğrencilerini mezun edinceye kadar meslek araştırmamızda yer alan sistemde eğitime devam edecekler, ancak eğitim süresi 4 yıl olacaktır.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- DSİ Genel Müdürlüğü "Sanat Sınıfı Pozisyon Tarifleri" Ankara- 1973,
- Karayolları Genel Müdürlüğü "İşçi Pozisyonları Görev Tanımı "Ankara-1987,
- MEB 2004-2005 Öğretim Yılında Endüstriyel Teknik Öğretim Okul ve Kurumları Ankara-2004
- ÖSYM 2006 ÖSS Sınav Kılavuzu,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü "Türk Meslekler Sözlüğü"Ankara-1983 Yayın No:173.
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar,
- Meslek elemanları,
- 4702 Sayılı Kanun.
- MEGEP Öğretmen Uygulama Kılavuzu-2006


İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- DSİ Genel Müdürlüğü,
- Karayolları Genel Müdürlüğü,
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde meslek danışma merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube müdürlükleri.