Mastektomi Sonrası Geç Dönende Meme Rekonstrüksiyonu

Son 3-4 yılda görüşme yaptığım mastektomili bayanların büyük bir bölümü meme rekonstrüksiyonundan ve hangi yöntemlerle onarım yapıldığından haberdardır. Günümüzde, hasta,hasta yakınları ve onkologlar meme rekonstrüksiyonunun mevcut durumun gidişatını etkilemeyeceği konusunda hemfikirdirler. Onkologlar tedavi bitiminden sonra, yani 2.-3. yılda geç rekonstrüksiyon konusunda bilgi sahibi/ameliyat olmak için hastayı plastik cerrahiye yönlendirmektedirler. Bu durumda geç meme rekonstrüksiyonu talep eden kişi sayısında artış vardır ve sevindiricidir. Günümüzde ,mastektomize hanımlar sıkıntılarını (organ kaybına bağlı olarak vücudunu eksik algılama,noksanlık hissetme, sütyensiz dolaşamama,zorunlu olarak protez sütyen kullanma,mayo giyememe vb ) daha kolay ve doğru sözcüklerle ifade edebilmektedirler ve çözüm hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi oldukları bir gerçektir.

Mastektomi sonrası ideal bir meme rekonstrüksiyonu yöntemi aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

· Normal meme görünümünde ve dokusunda bir meme oluşturulabilmeli;
· Diğer meme ile simetri sağlanabilmeli;
· Uzun dönemde kalıcı sonuçlar elde edilebilmeli;
· Hastaya ilave riskler getirmemeli, eğer getiriyorsa bu riskler kabul edilebilir düzeyde olmalıdır.
· Olabildiğince az sayıda cerrahi girişim olmalıdır.
Bu amaca ulaşmak için implant (doku genişletici balonlar ve/veya silikon meme protezi,) ve/veya hastanın kendi dokuları (öz doku,otojen doku) ile onarım yapılabilir. Ameliyat seklinin seçiminde, kişinin genel sağlık durumu, yaşı, vücut özellikleri, önceki ameliyat izi, radyoterapi yapılmış olması, diğer memenin durumu, hastanın beklentisi ve tercihleri gibi birçok faktör rol oynar.

İmplant (doku genişletici balon ve/veya silikon meme protezi) ile onarım: Günümüzde protez ile geç meme onarımında 2 seçenek ön plana çıkmaktadır. Bunlardan ilki, önce doku genişletici balon ve sonra protez ile iki aşamalı onarım, ikincisi de protezin özdoku aktarımı ile birlikte kullanıldığı onarımdır. Basit bir cerrahi uygulama olması, vücudun başka bir bölgesinden doku nakli yapılmadığı için ikinci bir iz yaratmaması ve ameliyat sonrası iyileşme döneminin daha rahat olması,implant ile onarımın avantajlarıdır. Ancak doku genişleticilere ve silikon protezlere bağlı bazı sorunlar bu yöntemin ,özellikle geç meme rekonstrüksiyonunda ,olumsuz yönleridir.

Hastanın kendi dokuları ( Özdoku,Otojen doku ) ile meme onarımı :
Özdoku (otojen doku ) ile onarım: Karın, sırt, kalça ve uyluk bölgesinden hazırlanan dokularla üç boyutlu meme onarımı yapılabilir. Özdokunun avantajı, canlı, yumuşak, üç boyutlu, normal memeye çok benzer bir onarım sağlamasıdır. Verici bölgede yara izi olması ve doku naklinin beraberinde getirdiği riskler bu yöntemin dezavantajları olarak kabul edilebilir.

Özdoku olarak sıklıkla sırt ve karından hazırlanan dokular ,daha az sıklıkta kalçadan alınan doku kullanılır. Bunlar;

1. Sırt yan tarafındaki kas (latissimus dorsi kasi) ve üzerindeki deri göğüs bölgesine döndürülür,hacim hyetmeddiği takdirde silikon meme protezi özdokunun altına konur. Sırttaki ameliyat izi sütyen altında gizlenir. Kasın kullanılmasının vücuda herhangi bir zararı yoktur. Nispeten kolay bir ameliyattır.

2. Karın alt bölümündeki deri ve deri altı dokusu, karın ön duvarındaki kaslardan birisi ( transvers rectus abdominis muscle –TRAM- ) kullanılarak saplı veya mikrocerrahi yöntemle serbest özdoku olarak ( serbest doku aktarımı) meme bölgesine taşınır . Bu ameliyat sırasinda hastaya aynı zamanda estetik karın ameliyatı da yapılmış olur. Bu ameliyat öncekilere oranla daha karmaşıktır ve tecrübe gerektirir.

3. Kalçadan alınan özdoku ile onarım: Mikrocerrahi gerektirmesi,alındığı alanda kalan iz bu yöntemin en önemli dezavantajlarıdır.

Özdoku ile yapılmış memenin fiziksel davranışı doğal memeye daha çok benzerlik gösterir, duyu hissi de daha iyi oluşmaktadır. Ameliyat sonrası dönemde, izlerin solması ve kullanılan dokularin yumuşaması, zamanla memnuniyet duygusunu arttırır. Özdoku kilo alıp vermelere normal meme gibi yanıt verirler. Bunun sonucu, onarım sonrası kilo alma ya da verme durumunda iki meme arasında ciddi asimetri oluşmaz.

Meme başı onarımı :

İşlem, meme başı yapılması ile tamamlanır. İlk ameliyattan 6-8 ay sonra onarılan memede meme başı işaretlenir,buna uyan bölgedeki dokulardan meme ucu yapılır. Meme ucunun çevresindeki koyu renkli alanı oluşturmak için için döğme yapılabildiği gibi, karşı meme başından ya da kasıktan alınan serbest deri kullanılabilir. Bu işlemler lokal anestezi ile uygulanabilir,hastanede yatmak gerekmez. Simetri sağlamak için karşı memeye küçültme,dikleştirme gibi işlemler bu aşamada yapılır,bu takdirdegenel anestezi gereklidir.

Sonuç olarak, günümüz plastik cerrahi ameliyat teknikleri, meme kaybını önleyebildiği gibi, kaybedilmiş bir memenin de yeniden oluşturulmasına imkan sağlamaktadır. Plastik cerrahi açısından, uygun hastanın ve uygun cerrahi yöntemin seçilmesi ve doğru zamanda uygulanması başarılı onarım için temel ilkedir ve bu da plastik cerrahın hasta ve tedavi ekibi ile iyi iletişim kurabilmesi ile mümkündür. Meme kanseri tanılı bir bayan hayatının herhangi bir döneminde meme onarımı için plastik cerraha başvurabilir. Mastektomili her hanım meme onarımı istemeyecektir; önemli olan ,hastanın plastik cerraha yönlendirilmesi, onarım konusunda bilgi sahibi olması ve gerekirse psikoloji/psikiyatri desteği ile nasıl yaşayacağına karar vermesidir.