Céidot / Erkan Bayol Röportajı


Céidot / Erkan Bayol Röportajı
Paylas
Céidot Oyun Stüdyoları, internet üzerinde uzun zamandır devam ettirilen karalamalara rağmen güzel bir şeyler üretmek için çalışıyor. Hükümran Senfoni Online ve Umaykut Online’ın yapımcıları, şimdi Céiron Savaşları gibi yeni projelerle karşımıza çıkmaya hazırlanıyor. Güzel bir ekip, sıcak bir ortam, sıcak bir röportaj. Eğer bu sektörde çalışmayı düşünüyorsanız, Erkan Bayol’un cevaplarını dikkatle okumanızı öneririz.



OYUN YAPIMCILIĞINA BAŞLAMADAN ÖNCE NE YAPIYORDUNUZ?
Temel uğraşım Céiron kurgusunu geliştirmekti. Bu kurgu daha sonra Hükümran Senfoni ve Hükümran Senfoni Online isimli oyunlarımızda kullanıldı, şu anda geliştirdiğimiz Céiron Savaşları da yine aynı kurguya dayanıyor. Bunun haricinde üniversite, öğrencilik ve benzeri hobilerim de bulunuyordu pek tabii

CEIRON SAVAŞLARI FIKRI ORTAYA ÇIKMADAN ÖNCE NE GIBI PROJELER ÜZERINDE ÇALIŞTINIZ?
İlk projemiz bildiğiniz gibi Hükümran Senfoni’ydi. Üç boyutlu bir rol yapma oyunuydu ve üzerinde bir yıla yakın çalıştık. Daha sonra 2007’den beri Türkiye’de yayımladığımız Hükümran Senfoni Online projesinde baş tasarım ve yapımcılık görevini üstlendim. Ardından Futbol Arena (2008) ve Umaykut Online’da (2008’den bu yana) aynı görevleri yerine getirdim. 2009’da bir başka oyun projemiz Oynatak oyun portalını Céidot olarak piyasaya sürdük ve bu projede de yine yapımcılık görevini üstlenmiştim. Şu an sizin de söylediğiniz gibi Céiron Savaşları projesinde çalışıyorum ancak şirketteki ana görevim gereği tüm projelerle ilgilenmeye devam ediyorum. Hükümran Senfoni Online, Oynatak, Umaykut Online şu an yayında olan projelerimiz ve tüm projelerimizle ilgilenen ekiplerimiz var. Projeler yayında kaldığı sürece işleri de devam ediyor ve bir ayağınız da orada oluyor.

CEIRON SAVAŞLARI PROJESI NASIL ŞEKILLENDI?
CS bizim için büyük bir rüya. Céidot tarihinin en büyük projesi ve şekillenmesi görünüşte Hükümran Senfoni Online’ın başarısı üzerine oldu. Ne var ki o basit bir devam oyunu değil. Aslında kurgusu ve karakterlerinin bir kısmı dışında HSO ile hiçbir ilgisi yok.

CS bizim içimizde kalan ve bugüne kadar bazı yetersizlikler veya zaman baskıları nedeniyle yapamadığımız her şeyin bir patlaması aslında. Tabii yine zaman veya bütçe baskısı gibi unsurlar mevcut, ancak en azından ipler daha çok bizim elimizde diyebiliyoruz. Göreceli olarak daha rahat bir çalışma ortamında ve daha konsantre olarak projeye devam ediyoruz. Her ne kadar CS’nin geliştirilmesine başladığımız ilk günlerde şartlar bu kadar iyi değildiyse de, özellikle 2010’dan itibaren yeniden başlayan geliştirme süreciyle artık çok daha hızlı ve sağlıklı bir ortamda oyunumuzu geliştiriyoruz. Özellikle 2008 sonu ile başlayan ve 2010’da, bugün bile devam eden bir tasarım süreci oyunun alt yapısını oluşturduğu için elimizde çok güçlü bir teknik ve konsept tasarım mevcut. CS bizim gözbebeğimiz ve onun kaliteli olması için her türlü fedakârlığı yaptık. Çok titiz çalışıyoruz ve sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada saygı uyandıran bir Türk oyun markası yaratmak için çalışmaya da devam edeceğiz.



PROJE AŞAMASINDA YAŞADIĞINIZ SIKINTILARDAN KISACA BAHSEDEBILIR MISINIZ?
Proje, şirketimiz için biraz çalkantılı bir dönemde başladı. 2008 sonu ile 2009 başı yeniden yapılanma dönemi ve yeni şirketimizin, CéiPrime A.Ş.’nin kuruluş dönemine denk geldiğinden geliştirme süreçlerine istediğimiz gibi eğilemedik. Bu dönemde Umaykut’un çok büyük bir başarı göstermesi nedeniyle şirket içi kaynakları da bu oyunumuza aktarmak zorunda kalınca CS iyice yavaşladı. Fakat tasarım tarafı için çok zaman kalınca hem tasarıma, hem de grafik üretimine istediğimiz kadar detaylı eğilebildik. 2010 başıyla birlikte ekibimizi büyüttük ve şu an sadece Ankara ofisimizde on dört geliştiricimizle birlikte bu proje için çalışıyoruz.

ÜLKEMIZDE OYUN YAPIMCILIĞI YA DA BIR OYUN STÜDYOSUNDA ÇALIŞMAK NE GIBI KARIYER OLANAKLARI SAĞLIYOR?
Bu soruyu şu an cevaplamak çok zor, ancak geçmişte cevaplamak daha da zordu. Her geçen gün net bir cevaba biraz daha yaklaşıyoruz şüphesiz. Yine klasik sözleri söyleyip ülkemizde oyun sektörü olmadığını iddia ederek kimsenin moralini bozmak istemiyorum. Durum tam olarak böyle değil. Türk firmaların büyük bir başarısı olmaması başka bir kavramdır; ülkemizde kesinlikle bir oyun sektörü var. Sadece henüz net göremiyoruz, çünkü daha çok yabancı firmalar tarafından domine edilmiş durumda. Ancak onlar da geliştirme yapmıyorlar veya bir üretim içerisinde değiller, o nedenle o firmaların başarısı sektörün gelişmesi için olumlu olsa da, örneğin bir oyun programcısı için direkt bir anlam ifade etmiyor.

Türk firmaların başarılarıysa her geçen gün daha da artıyor. Bundan bir yıl kadar önce verdiğim bir başka röportajda önümüzdeki birkaç yıl içinde Türk firmalarının da büyük sıçrayış göstereceğini iddia etmiştim. Céidot olarak biz %200’e yakın bir oranda büyüdük. Diğer firmaların da iyi gittiğini biliyoruz. Bu nedenle tahminlerimin doğru olduğunu görmekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Bu neden önemli? Çünkü önce firmalar ticari başarı yakalamalılar ki, ardından istihdam ve talep gelsin. Nitekim Céidot sadece Umaykut’un başarısı ile %200 büyüyor ve pek çok yeni çalışanı işe alıyorsa, firmaların başarısının sektördeki iş gücü için ne kadar önemli olduğunu birinci elden gördük demektir.

BU ALANDA BIR KARIYER HEDEFLEYEN PROGRAMCILARA NELER ÖNERIRSINIZ?
Sadece programcılar değil, 3B sanatçıları, illüstratörler, ses ve müzik sanatçıları ve benzeri daha pek çok uzmanlık dalı bu sektör için geçerli. Hepsine yaptıkları iş her neyse o konuda uzmanlaşmalarını öneririm. Aynı anda birden çok ana dala eğilmemelerini öneririm. Bir şeyi iyi yapmak en önemli yetenektir. Yarım yamalak on tane işi yapmanın bir anlamı yoktur. Ayrıca hepsine vizyonlarını genişletmelerini ve her zaman kendilerini geliştirmek için fırsatları kullanmalarını öneririm. Takım uyumu konusunda sıkıntısı olan, bir ortak amaca inanma konusunda sorun yaşayan, ben evden çalışırım arkadaş diyen kimsenin bu sektörde işi yok. Kusura bakmasınlar, böyle düşünenlerin işi zor. Oyun işi sadece teknik bir iş değil, aynı zamanda beşeri pek çok gereksinimi olan bir iştir.



ŞU AN EKIBINIZ KAÇ KIŞI, KIMLER NELER YAPIYOR?
Céidot ve Céidot Gaming Network (CGN) bünyesinde toplam 25 kişi çalışıyor, ancak bu sayı gittikçe artıyor. Ekibimizin büyük bölümü geliştirici. Ankara’daki merkez stüdyomuzda 14 arkadaşımız bulunuyor. İstanbul’daki büromuzda daha çok yönetim ve iş geliştirme fonksiyonlarımızı yerine getiren arkadaşlarımız mevcut.

Çekirdek ekibimizin dışında kompozitörlerimiz (müzik sanatçılarımız), ses sanatçılarımız, iş ortaklarımız ve proje bazlı ekiplerimiz de mevcut. Oyun projelerinde bu tip ortak çalışmalara sık sık ihtiyaç duyarsınız. Yerli yabancı pek çok partnerimiz özellikle oyun üretim süreçlerinde bizi destekliyorlar. Bir oyunda emeği geçenler (credits) bölümünü açtığınızda karşınıza gelen yüzlerce ismin hepsi çekirdek kadroda olmaz. Céidot’un da çekirdek ekibi 25 kişi olabilir ancak Céiron Savaşları’nın emeği geçenler bölümünü açtığınızda çok daha fazla isim görürseniz şaşırmayın.

CEIDOT’UN BIR GÜNÜ NASIL GEÇIYOR?
Céidot’ta güne 9:30 civarı başlıyoruz. Her sabah 10:15’de günlük toplantımızı yapıyoruz ve herkes o gün içerisinde ne yapacağını açıklıyor. Teknik liderler ve ben (yapımcı olarak) projelerin gidişatını ve süreçlerin durumunu takip ediyoruz elbette, ancak ekibin birbirinden haberdar olması ve iç koordinasyon da çok önemli. Sabahki toplantılarımız kısa sürüyor, sadece birbirimizi bilgilendiriyoruz. Bir konuyu tartışmıyoruz. Tartışmalar sadece ilgili taraflar arasında özel olarak yapılıyor ki verim kaybı olmasın.

Çoğu insanın düşündüğünün aksine oyun işi çok ciddi bir iş olduğundan çalışma saatlerinde konsantrasyonu ve rahatlığı sağlamak çok önemli. Bir yandan süreçleri sıkı bir şekilde takip edip takvimin kaymaması için özen gösteriyoruz, bir yandan da kaliteden ödün vermediğimiz için hoşumuza gitmeyen bir sonuç çıkarsa hemen gerekli düzenlemeleri proje planlarımızda yapıyoruz.

Tüm bu önlemlere rağmen en önemli güdüleyici her geliştiricinin kendisidir. Biz ne kadar süreç ve kalite takibi yaparsak yapalım, her geliştirici çalıştığı projeyi benimsemelidir. Umaykut’ta çalışan arkadaşlar, yaptıkları bir değişiklik oyuncular tarafından beğenilmediğinde gerçekten üzülüyor ve hemen çözüm üretmeye çalışıyorlar. Céiron Savaşları’nda çalışan arkadaşlar, projede aklımıza sonradan gelen bir değişiklik gündeme geldiğinde, ama bu bana ek iş çıkartır diye kıvırmak yerine gerçekten bu düşünülen değişiklik güzel olabilecek bir fikir ise, heyecan ve aşk ile projeye bir şekilde bu fikri de entegre etmek için gerekirse fazla mesai yapıyorlar. Bu sahiplenme olmadığı sürece bir oyundan başarılı olmak mümkün değildir. Oyunlar paket yazılımlar gibi değildir. Bizler sanatçılarız, onlar bizim çocuklarımız. Baştan savma yaparsak oyuncu bunu hisseder ve sizin benimsemediğiniz bir oyunu onlar hiç benimsemez.

TÜRKIYE’DE OYUN SEKTÖRÜNÜ NASIL DAHA ILERIYE TAŞIYABILIRIZ?
Geliştiriciler olarak bizler daha kaliteli ve finansal anlamda daha başarılı projeler geliştirerek buna katkıda bulunacağız. Sonra kazandığımız paralarla yine kendimize yatırım yapıp daha büyük projeler üreterek uluslararası başarıları kovalayacağız.

Oyuncular ise oyuna para verirken doğru şekilde düşünmeyi öğrenmeliler. Kolesterol ve kalori bombardımanı olan, niteliksiz besinlere bir öğünde 10-15 TL vermeyi gayet normal karşılayan bir psikolojinin, kendisini belki 70 saat eğlendirecek bir oyuna 50 TL’yi fazla görmesi ve buna sürekli mazeret üretmesi devri kapanmazsa işimiz gerçekten zor. Ben burada oyunlardan para kazanan biri olduğum için bunu söylediğimde insanların hoşuna gitmeyebilir, ancak birilerinin cesaretle gerçekleri söylemesi gerekir.

Bir sinema biletine 10-15 TL verdiğimizde, üzerine bir de patlamış mısır alıp ona da 5-10 TL verdiğimizde çok garipsemiyoruz. Sinema bize topu topu iki, bazen üç saatlik bir eğlence sunuyor. Oysa sizi belki aylarca, yıllarca eğlendirebilecek bir oyuna bu paranın biraz daha fazlasını vermeye sıra gelince herkesin bir anda öğrenci olduğu, cebinde parası olmadığı aklına geliyor. Ben bunun daha çok psikolojik bir engel olduğunu düşünüyorum. Gerçekten maddi durumu olmayan oyuncular var, onlara saygımız sonsuz. Ancak ortada bir emek varsa ve sizde bu emekten faydalanacaksanız, en azından bu emeğin hakkını veren ve parasını ödeyen insanlara “enayi” dememelisiniz. Ne yazık ki korsan ürünlere yönelen, bir de korsan kullanmayan insanlara hakaret eden oyuncular dahi görebiliyoruz. Bizi de en çok bu üzüyor.

Tabii işin bir de vergi tarafı var. Özellikle kutulu oyunlarda son kullanıcı fiyatları perakendeci komisyonları, vergiler ve benzeri şartlardan ötürü şişiyor. Bu konularda da ilgili tarafların biraz daha insaflı olmasında fayda var, çünkü olan oyuncuya oluyor. Biz resmi bir ar-ge firması olduğumuzdan vergi ödemiyoruz, bunu da fiyatları düşürerek oyuncuya yansıtıyoruz ve internetteki en ucuz oyun hizmetlerinden birini veriyoruz. Fakat her firmanın bu imkânı olmuyor.

Bu arada yeri gelmişken belirtmek isterim, özellikle mobil operatörlerin oyunları sağmalık inek olarak görmesine son derece kızgınız. Turkcell ve Avea mobil ödemeden %40 gibi fahiş bir oran ile komisyon alıyor. Ancak eğer fiziksel bir ürün satarsanız bu %5 oluyor. Arkadaşlık sitesiyse %25 gibi bir komisyon var. Ne hikmetse konu oyun olunca operatörlerin komisyon damarı çatlıyor. Bu konunun açıklanabilir hiçbir tarafı yok, son derece haksız bir uygulama. Elimizde olsa tüm oyun geliştiricileriyle bir eylem yapmak ve operatörlerin bu hatasından dönmesini sağlamak isterdik. Çünkü havaleyle 10 TL’ye sattığımız bir ürünü cep telefonuyla neredeyse iki katına satmak zorunda kalıyoruz. Hem oyuncuya, hem emek sahibi olan oyun firmalarına büyük bir haksızlık söz konusu.



SIZ VE EKIBINIZ EN ÇOK HANGI OYUNLARI OYNUYORSUNUZ?
Ben bir RPG fanatiğiyim. Bioware oyunları favorimdir. Planescape Torment’ten tutun en son çıkan Dragon Age’e kadar bulduğum bulabildiğim tüm RPG’leri oynarım. Starcraft gibi strateji oyunları da favorimdir, zaten Starcraft’ı yarı profesyonel olarak Battle.net üzerinden yıllarca oynadım. Biz bıraktıktan sonra kısmen bizim yetiştirdiğimiz arkadaşlar daha sonra World Cyber Games gibi organizasyonlarda Türkiye’yi başarıyla temsil ettiler. Kısacası ben strateji ve RPG eksenli bir oyuncuyum. Ne var ki MMO oynamayı sevmem. Fallout 3 gibi, Oblivion gibi oyunlar benim için daha makbuldür. Tabii herkes gibi ben de kaliteli FPS oyunlarını, özellikle CoD serisini seviyorum ancak FPS’ler doğaları gereği hızlı tüketilen oyunlar. Tabii online olarak oynamıyorsanız.

Ekibe gelince, açıkçası ne ararsanız var MMO konusunda kafayı sıyırmış arkadaşlardan, retro oyunlara takılmış ve hala 3. boyuta geçememiş, tabiri caizse yobaz arkadaşlara kadar her telden arkadaş mevcut. Herhalde en çok sevilen tür FPS’dir, sonra da RPG olabilir. Bir anket tutmadığım için tamamen saçmalıyor da olabilirim tam şu noktada

BEĞENDIĞINIZ OYUN YAPIMCILARI KIMLER?
Firma olarak isim vermemeyi tercih ederim, bir oyun bir tek yapımcının eseri olmadığından bu daha adil olacaktır. En beğendiğim ve sevdiğim firmalar Bioware ve Bethesda ikilisidir. Bugün hâlâ “hayatta” olsalardı Interplay ve Black Isle gibi stüdyoları da kesinlikle buraya yazardım. Ayrıca Command & Conquer serisi nedeniyle bir Westwood’dan da bahsetmek isterdim. Gerçi bu firmaların bazıları yarı-hayatta diye düşünebiliriz. Blizzard’ı da Starcraft nedeniyle ayrı bir yere koymam gerekir. Yeni nesil firmalardan özellikle Infinity Ward’ı takdir etmek lazım. Half-Life gibi bir başyapıt nedeniyle Valve’ı, Unreal serisi nedeniyle Epic’i de saygıyla telaffuz etmeliyiz. Mutlaka unuttuğum pek çok önemli oyun stüdyosu var, ancak en baştaki sözümü tekrar hatırlatıyorum ve benim için en özel üç stüdyonun Bioware, Bethesda ve Black Isle olduğunun altını çiziyorum. En etkilendiğim oyun ise Planescape Torment olmuştur. Yakın geçmişte de Dragon Age’in yeri ayrıdır benim için.

ÜLKEMIZDE ADETA PATLAYAN FREE2PLAY OYUN SEKTÖRÜ HAKKINDA NELER DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
Ben bunu bir fırsat olarak görüyorum. Her ne kadar yerli firmaların henüz pastadan yeterince pay alamadığını görsem de ve bu “patlamada” pek çok çarpıklık fark edilse de, sonuçta zamanla taşlar yerine oturacaktır. Henüz üretim yeterli düzeyde değil, piyasamız şu an daha çok tüketen ve ithal eden bir pozisyonda. Bir ülke için makbul olanı tam tersidir. Bu tabloyu tersine çevirmek de bizim işimiz. O yüzden daha fazla konuşmayıp, şikâyet etmeyip çalışmalarımıza dönsem iyi olacak