83-DİYETİSYEN (BESLENME UZMANI)

TANIM

İnsanların yeterli, dengeli ve sağlıklı bir biçimde beslenebilmeleri için yemek listelerinin hazırlanması, yiyeceklerin sağlığa uygun bir şekilde pişirilip sunulması konusunda çalışan, varolan besin kaynaklarının ekonomik ve sağlık kurallarına uygun olarak kullanılmasını sağlayan ve bu konularda bireyi ve toplumu bilgilendiren meslek elemanıdır.

A- GÖREVLER

- Besinlerin işlenmesi, hazırlanması, pişirilmesi, depolanması vb. sırasında
oluşan değişikliklerin insan vücudundaki etkilerini inceler,
- Toplumda değişik yaş, cinsiyet ve fiziksel uğraşı yapan grupların enerji ve
diğer besin öğeleri gereksinmelerini belirler,
- Toplumun yanlış beslenme alışkanlıklarını saptar. Yetersiz ve dengesiz
beslenmenin yol açtığı sağlık sorunlarına karşı önlemlerin alınmasını sağlar,
- Ülkenin temel beslenme plan ve politikalarının belirlenmesi ve
uygulanmasında yardımcı olur,
- Besin analizlerini yapar,
- Diyet ürünleri geliştirir,
- Çeşitli hastalık durumlarındaki birey ve gruplar için hastalık durumlarına
uygun diyetleri planlar,
- Hastalıklardan koruyucu diyetleri planlar,
- Toplu beslenme yapılan kurum ve kuruluşlarda beslenme ilkelerine uygun
hizmetin verilmesini sağlar. Besinlerin satın alınması, hazırlanıp pişirilmesi,
saklanması ilkelerini belirler ve uygulanmasını sağlar,
- Kurum ve kuruluşların özelliklerine göre bireylerin günlük enerji ve besin
öğelerini hesaplar,
- Bu hesaplara uygun günlük, haftalık, aylık menüler düzenler,
- Besinin ve besinlerin hazırlanmasında görev alan personelin hijyenik ve
sanitasyon kurallarına uyarak çalışmasını sağlar,
- Toplumu ve bireyleri sağlıklı ve ekonomik beslenme yöntemleri konusunda
eğitir,
- Eğitim materyallerini hazırlar.

KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER

- İlgili dokümanlar,
- Tıbbi ölçüm ve kontrol cihazları.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Diyetisyen olmak isteyenlerin;
- Fen bilimlerine, özellikle kimya ve biyolojiye ilgili ve bu konularda başarılı,
- Başkaları ile işbirliği yapabilen,
- Başkalarına yardım etmekten hoşlanan,
- Dikkatli, araştırmacı ve yeniliklere açık,
- Güleryüzlü, kendini ifade edebilen ve beden dilini iyi kullanan,
- Sorumluluk sahibi
kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcılık ve yabancı dil bilmek meslekte başarıyı artıran bir özelliktir.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Diyetisyenler hastanelerde, okullarda, yurtlarda, fabrikalarda görev yaparlar. Görev yeri temizdir. Ancak, mutfak denetimi yaparken, diyetisyen nemli ve kokulu ortamda çalışmak durumundadır. İş genellikle oturarak yürütülür. Diyetisyenin ilişkide bulunduğu kişiler görev yaptığı kuruma göre değişir.

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi aşağıdaki eğitim kurumlarının Beslenme ve Diyetetik bölümlerinde verilmektedir.
- Hacettepe Üniversitesi Sağlık Teknolojisi Yüksekokulu,
- Başkent Üniversitesi (Ankara) Sağlık Bilimleri Fak.,
- Erciyes Üniversitesi Kayseri ****** Sağlık Yüksekokulu.

ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER

- Biyoloji,
- Kimya,
- Fizik.

MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI

Meslek eğitimine başlayabilmek için
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) Beslenme ve Diyetetik lisans programı için yeterli Sayısal (SAY) puanı almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih bildirim Formunda Beslenme ve Diyetetik lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
- Bu yüksek öğrenim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
- Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğrenim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
- Meslek Liselerinin Ağırlama ve Gıda Teknolojisi, Besin Endüstrisi, Besin Endüstrisi-İşleme, Besin Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi, Besin Teknolojisi-Besin Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi-Gıda Kontrol ve Analizleri, Besin Teknolojisi-Kurum Beslenmesi, Gıda Kontrol ve Analizleri, Gıda Teknolojisi, Kurum Beslenmesi, Beslenme ve Ev Yönetimi, Ev Yönetimi, Ev Yönetimi ve Beslenme bölümlerinden mezun olanlar ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavını (ÖSS) kazanıp, Beslenme ve Diyetetik lisans programını tercih etmeleri durumunda ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle yerleştirilmektedirler.
- Aşçılık, Gıda Teknikerliği, Gıda Teknolojisi, Hazır Yemek ve Aşçılık, Mutfak Yönetimi, Yemek Pişirme Teknikleri, Yiyecek İçecek İşletmeciliği, Yağ Endüstrisi Ön lisans programını başarı ile bitirenler de ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde yukarıdaki lisans programlarına dikey geçiş yapabilirler.

EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ

Beslenme-diyetetik programının öğrenim süresi 4 yıldır. Ayrıca yeterli düzeyde İngilizce bilmeyenler hazırlık sınıfı okurlar.

Lisans düzeyindeki eğitim süresince: Türk Dili ve Edebiyatı, ****** İlkeleri ve İnkılap Tarihi ve Yabancı Dil gibi derslerin yanı sıra:
Temel Kimya, Tıbbi Biyoloji ve Genetik, Fizik, Matematik, İstatistik, Psikoloji, Sosyoloji, Biyoistatistik, Beslenme Biyokimyası, Beslenme İlkeleri ve Besinler, Fizyoloji, Anatomi, Besin Mikrobiyolojisi, Kişisel ve Toplumsal Sağlık, Aile Planlaması, Toplum Beslenmesi, Beslenme Hastalıkları Epidemiyolojisi, Besin Kimyası ve Analizi, Ana-Çocuk Beslenmesi, Kurum Beslenmesi, Besin Kontrolü ve Yönetim Ekonomisi gibi dersleri alırlar.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Eğitimini başarı ile tamamlayanlara "Beslenme ve Diyetetik Lisans Diploması" ve "Diyetisyen" unvanı verilir.

E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Mezunların çalışma alanları 6 grupta toplanabilir:
1. Sağlık kuruluşlarında, yataklı tedavi kurumlarında klinik diyetisyen olabilirler. (Hastaların enfeksiyon rehabilitasyon, şişmanlık, şeker, kalp tedavilerinde özel diyetler hazırlarlar.)
2. Toplu beslenme yapan kuruluşlarda,
3. Beslenme eğitimcisi ve öğretmen olarak eğitim kurumlarında,
4. Araştırma endüstri ve besin üretimi yapan kuruluşlarda,
5. Halk sağlığı hizmetlerinde koruyucu ve eğitici diyetisyen,
6. Özel beslenme ve spor merkezlerinde görev alabilirler.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Eğitim süresince, öğrenciler, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun kredisinden ve çeşitli kuruluşların burslarından yararlanabilirler.

EĞİTİM SONRASI

Kamu kesiminde görev alan Diyetisyenler, Devlet Memurları Yasası hükümlerine göre maaş ve yan ödeme almaktadır.

Özel sektörde ise: deneyim, işteki pozisyon ve işletmelerin yapısına göre, ücret, geçerli asgari ücretin 4-5 katı civarında olabilmektedir.

G- MESLEKTE İLERLEME

Başarılı öğrenciler, diyetisyenliğin yanı sıra Beslenme Bilimleri, Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri, Biyokimya, Anatomi, Halk Sağlığı ve Metabolizma dallarında lisans üstü eğitime devam edebilirler. Doktora yapabilir,araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilir.

Hastanelerde birden fazla diyetisyen bulunması halinde baş hekimlikçe diyetisyenlerden birisi şef olarak görevlendirilebilir.

BENZER MESLEKLER

- Halk Sağlığı Gıda Uzmanlığı,
- Halk Sağlığı Hemşireliği,
- Ev İdaresi ve Aile Ekonomisi Uzmanlığı.

I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI

- Meslek Elemanları,
- 2005 Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS ) Kılavuzu,
- Çeşitli Üniversitelerin Katalogları,
- ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu –2005,
- ÖSYM Üniversiteler, Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi –2000,
- Meslek Yüksek okulları ve Açık Öğretim Ön Lisans Programları mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı 2005 Klavuzu,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK )Üyesi Kuruluşlar.

İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.