Alkolik anne veya babanın çocuğu olmak

Alkolik anne veya babanın çocuğu olmak
Çok sayıda çocuk ve ergen alkolik bir anne veya baba ile birlikte yaşıyor. Anne ya da babanın alkolik olması bu çocukları nasıl etkiliyor?

Çocuklar ne gibi ruhsal sorunlarla karşılaşabiliyorlar? Ne zaman uzman yardımı almak gerekir ve uzman hangi konularda bu çocuklara yardımcı olabilir?

Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan alkolik anne ve babaların çocuklarının karşılaşabileceği sorunlar hakkında bilgiler verdi.

Alkolik anne-babaların çocuklarında görülebilecek duygusal zorluklar neler olabilir?

Bu çocuklarda alkolik ebeveynle büyümeyen çocuklara kıyasla daha fazla duygusal sorunlara rastlanmaktadır. Alkol bağımlılığı olan kişilerin ailelerinde başka alkol bağımlısı sıklıkla bulunur, aynı şekilde çalışmalarda bu kişilerin çocuklarında alkol bağımlılığı riski alkolik olmayan ebeveyn çocuklarına kıyasla dört kat daha fazla olarak bulunmuştur.

Alkolik ebeveyn çocuklarında görülebilecek olan duygusal zorluklar şöyle özetlenebilir:

Suçluluk duygusu: Çocuk, anne veya babanın alkol kullanmasının nedeninin kendisi olduğunu düşünerek suçluluk duyabilir.

Kaygı: Çocuk evdeki durumla ilgili sürekli kaygı duyabilir. Alkolik ebeveynin hasta olması, yaralanması korkusu taşıyabilir, anne-baba arasında kavga ve şiddet yaşanabileceği endişesini duyabilir.

Utanma: Anne-baba çocuğa farkında olarak ya da olmayarak evde saklanması gerekli bir sır varmış gibi davranabilirler. Bu nedenle utanç duyan çocuk eve arkadaşlarını davet etmeyebilir veya yardım gerektiğinde başkalarına başvurmaktan çekinebilir. Çocuk anne-babanın alkol kullandığını gizli tutmaya çalışsa da öğretmenler, akraba ve arkadaşları genellikle ortada bir sorun olduğunu fark ederler.

Yakın ilişkiler kurmada zorluk: Alkol sorunu olan ebeveyn ile yaşadığı hayal kırıklığı nedeniyle bu çocuklar diğer kişilere güvenme konusunda zorluk yaşayabilirler.

Güven ve süreklilik duygusu ile ilgili sorunlar: Alkolik ebeveyn sıklıkla seven sakin bir anne veya babadan öfkeli veya sinirli anne veya babaya dönüşebilir. Günlük belli bir düzenin olması çocuklar için çok önemli olup, alkol alan ebeveynlerde bunların sağlanması güç olur, yemek saati, yatma saati gibi çocuğun düzeninin sık olarak bozulması evde bir karmaşa haline neden olur. Bu, ne zaman, nasıl olacağı kestirilemeyen değişiklikler çocuğun güven ve süreklilik duygusu ile ilgili sorunlar yaşamasına neden olur.

Öfke: Çocuk alkol alan ebeveyne içtiği ve sorunlara neden olduğu için, diğer ebeveyne ise bu durumu engellemediği için öfke duyabilir.

Depresyon: Ortamı ve durumu değiştirmek için kendini çaresiz ve yalnız hisseden çocukta depresyon, içe kapanıklık gelişebilir.

Çocuklarda hangi ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir?

Arkadaş ilişkilerinden uzak durma

Okul başarısızlığı, okuldan kaçma

Öfke veya şiddet davranışları

Baş ağrısı, karın ağrısı gibi sık fiziksel şikayetler

Alkol ya da uyuşturucu kullanımı

Risk alma davranışlarında artış

Depresif şikayetler veya intiharla ilgili davranış ve söylemler görülebilir.

Bazı çocuklar evde ve okulda sorumlu anne-baba rolünü üstlenebilir. Alkolizmle baş etmek için aşırı kontrollü olmayı, okulda başarı için aşırı çalışmayı seçebilir, diğer arkadaşlardan ve öğretmenler ile duygusal yakınlaşmadan uzak durmayı seçebilir. Duygusal sorunları erişkin yaşamından önce ortaya çıkmayabilir.

Bu çocuklar için uzman yardımı almak gerekir mi?

Erken dönemde çocuk için yardım almak ilerde daha büyük sorunların çıkmasını önlemek ve çocuğun durumdan daha az etkilenmesini sağlamak için önemlidir.

Çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı hekim çocuğun kendi problemlerini çözmesine ve ebeveynlerin alkol problemlerinde kendisinin suçu olmadığını anlamasına, çocuğun kendini izole etmesini önlemeye, aile içi ilişkilerin daha sağlıklı hale getirilmesinde yardımcı olabilir.
5 Eylül 2006