İspanya Örneği
Birleşik Pazar Örgütü, Avrupa'da toprağı olan her yeri ilgilendiren bir kavramdır. Avrupa Birliği çerçevesinde Birleşik Pazar Örgütü diye bir kavram ortaya çıkınca Yaş Meyve Sebze Örgütü diye adlandırabileceğimiz bir kavram ortaya çıkmıştır.
Yaş Meyve Sebze Örgütü'nün doğrudan Yaş Meyve Sebze üreticilerini ilgilendiren 3 temel faydası vardır. Çalışma programı ortaya çıkmaktadır.Avrupa Birliği desteklerinden faydalanılır. Avrupa Birliği yardımlarını almak için Yaş Meyve Sebze Üretici Örgütü'ne üye olmak gerekmektedir. İhtiyaç duyulduğunda bir ürünün pazardan elimine edilmesi 2200 /17 sayılı düzenlemeye göre Yaş Meyve Sebze Üretici Örgütleri aşağıda belirtilen kuralları yerine getirerek resmi kimlik kazanabilir.
Avrupa Pazar birliği düzenlemesinde belirtilen kategorilerden birisinde faaliyet göstermesi
Yaş meyve sebze
Sebze (domates, biber, soğan, pırasa, hıyar, havuç, marul ...) Meyve (kayısı, elma, kiraz, şeftali, nektar, ayva ...) Endüstriyel işlenebilir ürünler (baklagil, kuru incir, kuru üzüm, narenciye kabuğu) Narenciye, Kabuklu meyveler (badem, fındık, fıstık, kestane) Mantarlar.
Üretimi garanti etmek ve talebi karşılamak gibi yükümlülüklerin altına imza atmak Talebin yönlendirilmesini sağlamak
Üretim maliyetlerini düzeltmek ve en aza indirmek. Çevresel konularda teknik çalışmalar geliştirmek İstatistik amaçlı çalışmalar yapmak. Üretimle ilgili, ürün çeşidi, ekim alanları gibi kayıtları bulundurmak. Gerekli mali katkıları gerçekleştirmek.
Demokratik bir kontrol sistemi. Katılımcı ve ortakların kurallara uymamaları durumunda cezalandırılmaları 1432/03 sayılı yasal düzenleme uyarınca. Üretici Örgütleri aşağıdaki temel kurallara uymak durumundadır. Üyelerinin ürünlerini bilmelidir
Üyelerinin üretime ilişkin depolama, stoklama gibi bilgilerini bilmeli Ticari ve bütçe açısından idari çalışma yapmalı. Merkezi muhasebe sistemi ve fatura sistemine sahip olmalı
ÜRETİCİ ÖRGÜTÜ OLABİLMEK İÇİN MİNİMUM ŞARTLAR
Avrupa Birliği'nin yasal düzenlemesine göre minimum 5 üye ve toplam 100.000 Euro değerinde üretim gerçekleştirmelidir.
Örneğin İspanya'da; üretici örgütleri çalışmalarının süresini ve devamlılığını garanti etmelidir. Üretici örgütleri katılımcılara teknik destek vererek üretim yapmalı ve çevreye karşı duyarlı olmalıdır. Üretici örgütleri ürünün saklanması, korunması ve pazarlanması ile ilgili olarak teknik donanıma sahip olduğunu garanti etmelidir. Yeni bir örgütlenme söz konusu ise, ve bu örgütlenme 14 nolu yasa vasıtasıyla resmiyet kazanır. Bu örgütlenme maksimum 5 yıl olmak üzere bir uyum süreci çerçevesinde resmi kimlik kazanacaktır. Böylece bir ön tanıma durumu ortaya çıkacaktır.
Resmi kimlik kazanma süreci içerisinde aşağıdaki durumlar dikkate alınmaktadır.
*Mevcut durumun tespiti *Üretici sayısının belirlenmesi *Üyelerin listesinin oluşturulması *Üretim *Ürünün pazarlanması ve fiziki yapısı
Bu bir uyum süreci ise, 2-5 yıl arasında olmalı ve kesin kimlik kazanma süresine kadar ihtiyaç duyulacak önlemler belirtilmelidir. Yasal merci üretici örgütleri tarafından verilen verilerin doğruluğunu araştıracak ve resmi kimlik tanıyacak, planın iyileştirilmesini talep edecek yada red edecektir.
Resmi kimlik kazanma sürecinde üretici örgütleri yılın son dört ayında o yıla ait muhasebe hesap dökümlerini yasal merciye iletecektir. 11 nolu yasa uyarınca bir üretici örgütü herhangi bir anda tanınma talebi isteyebilir. Bu andan itibaren bu örgüt bir çalışma programı sunacaktır.
Üretici örgütlerinin çalışma programı kayıtlı olmalıdır. Üretici örgütlerinin çalışma programı 3-5 yıl süreli olmalıdır. Çalışma programı 15 Eylül'de sunulmalıdır. Çalışma programı aşağıda sunulacak hedefleri içermelidir. *Üretimin devamı *Talebin karşılanması *Katılımcıların üretimi *Üretim maliyetlerinin azaltılması, fiyatların düzenlenmesi *Çevreye duyarlı üretim yapılması *Atık malzemeler açısından çevreye duyarlı olunması *Zirai ilaçların kullanımı ile ilgili tüm kuralların uygulanması
Çalışma Programının İçeriği; İlk çıkış noktasında durumlar. Çalışma programı ile hedeflenen amaç: Yapılacak çalışmalar yada alınacak önlemlerin kesin ve detaylı açıklamaları 1433 sayılı yasanın 11. fıkrasına istinaden çalışma programı 15 Eylül'de sunulmalı ve yasal merciler programı 15 Aralığa kadar cevaplarlar. Çalışmalar sonucunda bir çalışma fonu ortaya çıkar ve üretici örgütleri AB yardımlarından yararlanmaya hak kazanırlar. Bu yardımlar harcamaların % 50 'si ve üretici örgütlerinin pazarlanmış ürünlerinin ¼ ü ile sınırlıdır. Bir çalışma programı fonu yalnızca söz konusu programın gerçekleştirilmesi yönünde harcanabilir. Üye ülkeler bu durumu garanti etmek zorundadırlar. Çalışma programında gelir ve giderler açık şekilde görülebilmelidir.
Üyelerin ürünleri 100%'ü üretici örgütleri tarafından pazarlanacaktır. Üyelerin çalışma grubuna dahil olmayan üretimleri için ürünlerini o konuda faaliyet gösteren diğer üretici örgütleri aracılığı ile faturalandırmak sureti ile pazarlayabilirler.
1997 yılında Ortak Pazar'ın oluşmasıyla 623 yapı üretici örgütü olarak resmi kimlik kazanmıştır. 1997 yılından günümüze4 kadar 152 yeni üretici örgütü ortaya çıktı. Bununla birlikte bazıları önceden sahip oldukları resmi kimlikleri bahsedilen şartları karşılayamadıkları için kaybettiler.
Tarım sektörünün gelişmesi için yaş meyve sebze üretici örgütlenmesi çok önemlidir. Bu örgütlenme olmadan destek alamayacağımız kesindir. En önemli sorun bürokrosidir.
Üretici örgütü üyesi olmayan üreticiler ürünlerini nasıl pazarlıyorlar?
Mezatlar aracılığı ile ürünler supermarketlere iletiliyor. Ancak üretici, üretici örgütü içinde değil ise malın satılmasının garantisi yok. Üretici örgütleri ürünü aracı olmadan direk marketlere pazarlayabilir.
Üretici örgütlerinin idari yapısı nasıldır?
Üretici örgütü bir etikettir. Bu etikete sahip olduğunuzda Avrupa Birliği'nin istemiş olduğu bazı şartları yerine getirmiş oluyorsunuz. Bizim ülkemizde üretici örgütlerinin yapısı : 2 teknisyen,1 idari sorumlu, 2 yardımcı memur, 1 pazarlamacı,1 depo görevlisi. Bu sayılarda bir zorunluluk yok. Bu sayı artıp azalabilir.
Ürünün pazardan kaldırılması nasıl oluyor?
Üretimi fazla olan ürün pazara çıkmadan önce başka alanlarda kullanılmasıdır.
İspanya Avrupa Topluluğu'ndan bu konuda ne kadar yardım alıyor?
Ülkeler Avrupa Topluluğu'ndan çalışma programına göre yardım almaktadırlar. Yaş meyve sebze en az yardım alan ancak en aktif sektörlerden biridir.