Irak Savaşı

Irak Savaşı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(ABD'nin Irak'ı işgali sayfasından yönlendirildi)
Bu madde ya da bir kısmı, Vikipedi standartlarına uygun değildir ve bu nedenle düzenlenmesi gerekmektedir.
Maddeyi Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyip, geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. NOT: Gerekli değişiklik yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır.
Bu madde Temmuz 2010 tarihinden beri, düzenleme isteğiyle etiketlidir.
Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır.
Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız.
Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz.
Başlığın diğer anlamları için, Körfez Savaşı (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Irak Savaşı

Saat yönünde,ilk karede Amerikan askerleri Samarrada devriye geziyor,ikinci kare;Bağdat meydanındaki Saddam Hüseyin heykeli yıkılıyor,üçüncüde ise Iraklı askerler direniş esnasında,son karede ise Bağdatın güneyinde bir arabaya yerleştirilmiş bomba patlıyor.
Tarih 20 Mart 2003 - devam ediyor.
Bölge Irak
Sonuç Devam ediyor:
Irak işgal edildi.
Saddam Hüseyin rejiminin yıkılması, Baas Partisi hükümetinin devrilmesi
Irak'ta El Kaide operasyonları.[1]
Irak direnişi ve patlak veren iç savaş.[2]
Çoklu yönetim sistemi oluşturuldu ve Irak'a Demokrasi getirildi.[kaynak belirtilmeli]
ABD ile Irak arasında SOFA anlaşması yapıldı.
Taraflar
• Irak
Baas Partisi
Mehdi Ordusu
El Kaide
Irak İslam Ordusu
Akrepler
Destekleyen
İran
• NATO
Koalisyon Güçleri
ISAF Ordusu
Birleşik Devletleri
Birleşik Krallık
Peşmerge
Uyanış Hareketi
Yeni Irak Ordusu
Destekleyen
Türkiye
Kumandanlar
• Saddam Hüseyin
Mukteda El Sadr
Izzet Ibrahim
Ismail Jaburi
Usame bin Ladin
Ebu Musab Zarkavi
Ebu Eyyub el-Masri
• George W. Bush
Tommy Franks
Ricardo Sanchez
George Casey
David Petraeus
Tony Blair
Gordon Brown
Brian Burridge
Nuri El Maliki
Güçler
Irak(Saddam Hüseyin yönetimi)
375,000+
Sünni Direnişçiler ~1.790,000 Mehdi Ordusu
~60.000,[3],[4] El Kaide 1,300+
Irak Güvenlik Güçleri
631,000 (Asker: 254,000, Polis: 227,000, FPS: 150,000)
Koalisyon Güçleri ~300,000 işgalde ~152,000 güncel
Peşmerge 50,000 işgalde 270,000 güncel
Özel Askeri Birlik*
~182,000 (118,000 Irak'lı, 43,000 diğer, 21,000 ABD'li)[5][6]
Uyanış militanları
65,000-80,000[7]
Kayıplar
Iraklı savaşçı (işgal sırasında): 6,370-10,800 ölü[8][9]
Direnişçiler (işgal sonrası):18,136-23,837 ölü (22 Eylül, 2007 ABD askeri raporları)[10]
Tutuklular: 18,900 (ABD raporları)[11][12]
Irak Güvenlik Güçleri
11,057 polis/asker ölü
Koalisyon Güçleri (ölüler) (4,210 ABD, 178 Birleşik Krallık, 138 diğer): 4,526
Koalisyon Güçleri (yaralılar): 30,852 ABD, ~400 Birleşik Krallık
Koalisyon güçleri hafif yaralılar ve tıbbi muayene olmuşlar:**28,645 US, 1,155 UK.
Özel Askeri Birlik(ölüler): ABD 249, toplam 1,193
Özel Askeri Birlik (kayıp ya da esirler): 18
Özel Askeri Birlik(yaralılar): 10,569
Uyanış Konseyi: 650+ ölü
Tüm Irak'taki şiddet olaylarından ölümler,, Opinion Research Business – Ağustos 2007: 1,033,000 (946,000-1,120,000) (silahlı saldırı 48%, bomba yüklü araçla 20%, hava saldırısı 9%, kaza ile ölümler 6%, diğer 6%)[26]
*Özel Askeri Birlik: ABD'li ve Irak'lılardan oluşan- ABD ordusunun yükünü hafifletmek için kurulmuş çeşitli tehlikeli görevlerde bulunan bir askeri birlik.

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'de Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetlerinin bir askeri harekâtla Irak'a girmesiyle[13] başlayan ve devam eden[14][15] savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali[16] ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu[17] olarak adlandırılır.
Savaş öncesinde, ABD ve Britanyalı hükümetlerinin Irak'ın kitle imha silahlarına sahip olduğu ve bu silahların koalisyon ülkeleri başta olmak üzere bir çok ülkenin güvenliğini ciddi şekilde tehdit ettiği gerekçesiyle[18][19][20]Birleşmiş Milletler Doğrulama ve Teftiş komisyonu yetkililerinin kimyasal silahların varlığı konusunda kanıtlarının olmadığı,[21][22][23][24] işgal sonrasında, ABD-Iraklı İnceleme Grupları Irak'ın kitle imha silahı programına 1991'de son verdiği fakat ambargo kalkmazsa tekrar faaliyete geçirebileceği belirtti.[25] Buna rağmen terk edilmiş veya konulduğu yerin belirsiz olduğu kimyasal silah kalıntıları olacağı gerekçesiyle koalisyon kuvvetleri harekat düzenlemiştir.[26] Bazı ABD'li görevliler Saddam Hüseyini, El Kaideye destek vermek ve barıdırmakla suçladılar[26] fakat bu ilişkiler hiçbir zaman kanıtlanamadı.[27][28] Bir söylentiye göre dönemin ABD başkanı George W. Bush Filistinli bir görevliye Tanrı'nın kendisine Saddam'ı devirerek Irak'ı baskıdan kurtaracağına yönelik ilham verdiğini söylemiştir. İşgalin diğer sebepleri ise Irak'ın Filistinli intihar bombacılarına parasal destek sağladığı,[29] Irak hükümetinin insan haklarını suistimal ettiği,[30] ve demokrasinin ülkede ve bölgede yaygınlaştırılmasıydı.[31] Bazı görevliler işgal kararında Irak'ın petrol rezervlerinin önemli bir etmen olduğunu belirtmiştir.[31][32] fakat bu görüş ABD'lilerce yalanlanmıştır.[33][34]
İşgalin başlamasından kısa süre sonra düzenli Irak ordusu yenildi, neticede Saddam Hüseyin yakalanarak idam edildi. ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri Irak'ta yeni bir demokrasi inşa etme denemelerine başladı. Bazı tarikat ve diğer çeşitli silahlı gruplardan oluşan direnişçilerle koalisyon güçleri arasında bir asimetrik savaş başlamış, Şii ve Sunni gruplar arasında sorunlar çıkmış, ve Irak'ta El Kaide operasyonları başlamıştır.[35][36] 2007 yılında yapılan araştırmalara göre Irak'ta tahmini 1.000.000 sivil yurttaş hayatını kaybetmiştir.[37] UNHCR Nisan 2008 tarihli verilerine göre 4.7 milyon Irak'lı yer değiştirdi (Irak nüfusunun %16sı), bunların iki milyonu komşu ülkelere sığındı [38] Kızıl Haç Mart 2008'de Irak'taki insani durumu "dünyada diğerlerine göre en kritiği" olarak tanılamıştır. Haziran 2008, ABD savunma resmi kaynakları güvenlik ve ekonomik göstergelerde düzelme işaretleri görüldüğünü açıkladı. Ağustos 2008'de Irak ile ABD rasında SOFA anlaşması tasarlandı. Bu anlaşma ABD'nin beş yıl içinde Irak'tan tamamen çekilerek güvenliği Irak yönetimine bırakacağını belirtiyordu 2008'in sonlarına doğru SOFA yürürlüğe girdi. Bu anlaşmaya göre ABD askerleri 30 Haziran, 2009 tarihinde Irak şehir merkezlerinden muharip güçlerini çekdi[39] ve 30 Haziran Irk'ta resmi tatil ilan edildi. Ancak anlaşma dahilinde 2009 yılını ortalarında bir halk referandumu yapılarak ABD güçlerinin konumu tekrar değerlendirilecek. Anlaşmanın maddeleri arasında, Irak mahkemelerinin, Amerikan askeri personel ve ABD ordusuna iş yapan şirketlerin çalışanlarını yargılayamayacağı, 10 yıllığına savunma ve içişleri bakanlığı gibi bazı bakanlıklar ile istihbarat gibi stratejik noktaların, ABD gözetimine bırakılacağı, ABD`nin Irak`ta özel cezaevleri olacağı, ABD'li askerlerinin, Irak'tan `terörist grupları destekleyen` herhangi bir ülkeye operasyon düzenleyebileceği gibi maddeler yer alıyor. Anlaşma çeşitli Iraklı gruplar tarafından protesto edildi. Büyük Ayetullah Ali Hüseyini el-Sistani anlaşmanın yabancı varlığını sona erdirmesi gerektiğini söyledi. Irak Parlementosu ve ABD, Stratejik Çerçeve Anlaşması imzaladı. Bu anlaşma; ülke içindeki etnik grupların ve siyasi oluşumların haklarının garantiye alınması, öğrenci takasları; eğitim, enerji sahalarının geliştirilmesi, çevresel temizlik, sağlık bakımı, bilgi teknolojisi, iletişim, ve infaz hukuku gibi konuları içeriyordu.
Konu başlıkları [gizle]
1 İşgal
2 Bush'un yeni Irak stratejisi
3 Savaş ve çevre
4 Savaşın Çevreye Etkisi
5 Alt yapıya etkisi
6 Kaynakça
İşgal [değiştir]

İlk CIA ekibinin Irak'a giriş tarihi 10 Temmuz, 2002'dir. Bu ekip CıA'nın özel eylem bölüğü üyelerinden oluşuyordu. Bunlar işgal için çeşitli hazırlıklara başladılar. İşgale karşı gelebilecekleri ikna etmek bazı ıraklı komutanları direnişten vazgeçirmek ve yüksek risk bölgelerinde keşif yapmakla görevliydiler.
Daha önemlisi, Kürt Peşmergeleri örgütleyerek işgalin kuzey cephesini oluşturdular. bunula birlikte kuzeyde bulunan Ensar El islam örgütü ve ırak ordusunu bölgeden çıkarttılar.
Bağdat saati ile 20 Mart, 2003 saat 5:34 (9:34,19 Mart EST) Irak'a askeri işgal başladı. 2003 Irak işgalini, ABD ordu komutanı General Tommy Franks, "Irak Özgürleştirme Operasyonu" kod ismiyle duyurdu. Kalisyon güçlri kuzede Kürtleri yanına alarak işgale başladı ve yaklaşık kırk ülke işgale destek verdi.
İşgalin belirlenen amaçları: Saddam rejimini bitirmek, kitle imha silahlarına ulaşmak, İslamcı terörist grupları tasfiye, petrol altyapısını güvenceye almak, Irak'ı Ortaduğu ülkelerine model yapmak gibi bir dizi eylemlerdi.
İşgal koalisyon güçlerinin beklentisinin aksine süratle ve büyük direnişle karşılaşmadan ilerledi. The Iraqi regime had prepared to fight both a conventional and irregular war at the same time, conceding territory when faced with superior conventional forces, largely armored, but launching smaller scale attacks in the rear using fighters dressed in civilian and paramilitary clothes. This achieved some temporary successes and created unexpected challenges for the invading forces, especially the US military.
In the north, OIF-1 used the largest special operations force since the successful attack on the Taliban government of Afghanistan just over a year earlier. The Iraqi army was quickly overwhelmed in each engagement it faced with US forces, with the elite Fedayeen Saddam putting up strong, sometimes suicidal, resistance before melting away into the civilian population.
On April 9 Baghdad fell, ending President Hussein's 24-year rule. US forces seized the deserted Ba'ath Party ministries and stage-managed[126] the tearing down of a huge iron statue of Hussein, photos and video of which became symbolic of the event, although later controversial. In November 2008, Iraqi protesters staged a similar stomping on and burning of an effigy of George W. Bush.[127] The abrupt fall of Baghdad was accompanied by a widespread outpouring of gratitude toward the invaders, but also massive civil disorder, including the looting of public and government buildings and drastically increased crime.[128][129]
According to the Pentagon, 250,000 short tons (230,000 t) (of 650,000 short tons (590,000 t) total) of ordnance was looted, providing a significant source of ammunition for the Iraqi insurgency. The invasion phase concluded when Tikrit, Hussein's home town, fell with little resistance to the US Marines of Task Force Tripoli and on April 15 the coalition declared the invasion effectively over.
In the invasion phase of the war (March 19-April 30), 9,200 Iraqi combatants were killed along with 7,299 civilians, primarily by US air and ground forces.[130] Coalition forces reported the death in combat of 139 U.S. military personnel[131] and 33 UK military personnel.[132]
Bush'un yeni Irak stratejisi [değiştir]

ABD'li Başkanı George W. Bush, 11 Ocak 2007 Perşembe sabahı Türkiye saati ile 04.00'te ABD'nin yeni Irak stratejisini açıkladı. Bush, ABD halkına ve dünyaya seslendiği konuşmasında Irak Savaşı'nda birtakım hataların yapıldığını kabul ederek, "hataların yapıldığı yerlerde sorumluluk bana aittir" dedi. Bush, direnişle mücadele ve mezhep çatışmalarının önlenmesi konusunda başarısız olmalarının sebebi olarak asker sayısını daha önce artırmamayı gösterdi. Bush'un itirafının ardından açıkladığı yeni Irak stratejisinin temel unsuru asker artırımı. Bu strateji çerçevesinde Irak'a 21.500 Amerikan askeri daha gönderilecek. Bunların 17.500'ü Bağdat'a, 4000'i de Sünni direnişin kalesi El Anbar eyaletine konuşlandırılacak. Bu askerlerin Irak'ta ne kadar süre kalacağı belli değil. Yapılan açıklamaya göre ilk birlikler 15 Ocak'tan itibaren yola çıkacak. ABD'nin yeni Irak stratejisi ulusal uzlaşıyı sağlaması için Irak hükümetine daha fazla baskı yapılmasını da içeriyor. Sünnilerin siyasi sürece katılımının artırılması için bir an önce eyalet seçimlerinin yapılması, petrol yasasının çıkarılması, eski Baasçıları yasaklayan kanunun yumuşatılması isteniyor.
Bush, konuşmasında Irak Başbakanı Nuri El-Maliki'yi uyararak "Irak hükümeti verdiği sözleri tutmazsa, Amerikan halkı ve Irak halkının desteğini kaybeder. Amerika'nın Irak için taahhütleri açık uçlu değildir." dedi. Yeni strateji uyarınca, Irak'a 1,2 milyar dolar ekonomik yardım yapılacak. Bush, ayrıca Irak hükümetinin de toplam 10 milyar doları kalkınma projelerine ayırmayı kabul ettiğini açıkladı. Bush yeni stratejsini açıklarken Suriye ve İran'ı da ağır şekilde suçladı. İran'ın Irak'taki mezhep çatışmalarını körüklediğini ileri süren Bush Suriye'nin de yabancı direnişlerin Irak'a geçmesine izin verdiğini savundu. Bush, Irak hükümetini desteklemeleri için Suudi Arabistan Ürdün ve diğer Körfez ülkelerine de çağrıda bulunarak onları "Bizim başarısızlığımız sizin için de tehdit oluşturur" diyerek uyardı.Bush konuşmasında sınırdaki sorunların çözülmesi konusunda PKK sorununa atıfta bulunarak Türkiye ve Irak ile birlikte çalışacaklarını söyledi ancak ayrıntı vermedi. Ancak PKK ile mücadelenin yoğunlaştırılması ve Kerkük konusunda Türkiye'nin hassasiyetlerinin dikkate alınmasının da ABD'nin yeni Irak stratejisinin bir parçası olduğu belirtiliyor. [40]
Savaş ve çevre [değiştir]

Birleşmiş Milletlere göre ‘Bugün yaşanan hava kirliliği, toprak kirliliği, yer altı ve yerüstü su kaynakları kirliliği, tehlikeli atıklar gibi çevre sorunlarının %34’ü savaşlar, yeni silah sistemlerinin geliştirilmesi çalışma ve harcamalarından kaynaklanmaktadır.
Halen silahlanma için 2 gün içinde harcanan para 4.8 milyar ABD dolarını geçmektedir. Bu rakam BM'nin 3. Dünya ülkelerindeki çölleşmeyi önleme programı için 20 yılda harcadığı paraya eşittir.
Savaşın Çevreye Etkisi [değiştir]

Körfez savaşında Kuveyt’te yakılan petrol kuyuları 600 milyon ton petrolü tüketerek havada is, gazlar ve tehlikeli kimyasallardan oluşan bir battaniye meydana getirmiştir.
Çıkan duman güneşten gelen ışınları engellemiş; bölge ülkelerinde ısı yaklaşık 10° C düşmüştür.
Petrol dumanı içindeki CO² bölge ülkelerinde sera etkisi ve asit yağmurlarına neden olmuştur.
Bugün Bağdat’ta yaşayanların büyük bir çoğunluğu Dicle’nin kirli sularını içiyor. Kanalizasyon atıkları; arıtma tesisleri tahrip olduğu için kontrolsüz şekilde Dicle’ye akıyor.
Dicle nehrine akan kanalizasyon atıklarının içinde Amerikan Ordusunun atıkları da var. Bu atıklar son derece tehlikeli ağır metalleri de kapsıyor.
Dicle sularının içme suyu olarak kullanıldığı bölgelerde sinir sistemi hastalıkları, doğum anomalileri ve kanserlerin görülme sıklığı arttığı Irak’lı uzmanlar tarafından belirtiliyor.