Yaptıklarınız sözlerinizden daha yüksek sesle konuşur!
Elinde bira bardağı ile içki içmenin zararları konusunda nutuk çeken bir baba düşünün. Ya da ikinci porsiyon baklavasını bitirirken, aşırı yemenin zararlarından bahseden bir anne. Bu gibi iyi niyetli anne-babalar ve milyonlarca başka anne ve baba çocuk yetiştirmenin en önemli ilkesini unutuyorlar: Yaptıklarınız sözlerinizden daha yüksek sesle konuşur!
Araştırmalar anne-babalar tarafından ortaya koyulan örneğin çocuğun gelişimini en fazla etkileyen unsur olduğunu tartışmasız biçimde ortaya koymuş durumda. Dolayısıyla anne-babalar bir şey söylerken, kendileri başka türlü davranıyorsa, çocukların bu çelişkiyi fark edeceklerinden emin olabilirsiniz.
Çocuklar kişiliklerini oluştururken ve davranışlarını şekillendirirken rol modellerine bakmak zorundadırlar. Çoğu ailede de rol modelleri anneler ve babalardır.
Çocukların öğrenilmiş davranışlarının yaklaşık olarak %70'inin anne-babalarını gözleme yoluyla oluştuğu belirlenmiştir. Anne-babalar çocuğa söyledikleri ve anlattıklarının çocuğun davranış motivasyonunun sadece %30’u üzerinde etkili olmasından dolayı şaşırabilirler. Ancak gerçek budur ve dolayısıyla çocuklarını eleştirmeden önce kendi davranışlarını gözden geçirmeleri gereklidir.
Kendi kendinize sorun:
Anne-baba olarak yaptıklarınız söylediklerinizle paralel mi?
Şu sorular üzerinde düşünerek işe başlayabilirsiniz:
Çocuğumdan başkalarına göstermesini istediğim nezaket ve saygı kurallarına aynen kendim de uyuyor muyum?
Çocuğumu küfür ettiği ya da "uygunsuz" kelimeler kullandığı için cezalandırırken, kendim açık saçık kelimeler kullanıyor muyum?
Çocuklarıma onlardan beklediğim saygıyı aynen gösteriyor muyum? Çocukları sürekli eleştirmek ve onların da aynen sizin gibi saygıya layık olduklarını unutmak kolaylıkla mümkün olabilir.
Her zaman çocuklarımı doğruyu söylemeleri için yüreklendiriyor ve bir yandan da, örneğin telefona cevap verirken ("evde olmadığımı söyle") veya benzeri bazı durumlarda yalan söylemeye teşvik ettiğim oluyor mu?
Kendim bir akrabamız ya da komşumuz hakkında dedikodu yaparken, çocuğumdan başka insanlara saygı göstermesini ve değer vermesini istiyor muyum?
Çocuğumu gerçekten dinliyor muyum yoksa sadece başımı sallayıp, dinliyormuş gibi yaparak ona, beni ya da başkalarını dinleme konusunda kötü örnek mi oluyorum?
30 Kasım 2005