Projeksiyon

Projeksiyon
Reklam Kriz Etkisini 2009’da Gösterdi Ekonomik krizin en çok etkilediği sektörlerden biri de reklam oldu. Sektör, 2009’da 2008’e göre krizden daha çok etkilendi. 2008’de, reklam yatırımlarının top...

Reklam

Kriz Etkisini 2009’da Gösterdi
Ekonomik krizin en çok etkilediği sektörlerden biri de reklam oldu. Sektör, 2009’da 2008’e göre krizden daha çok etkilendi. 2008’de, reklam yatırımlarının toplamı 3,2 milyar dolar olurken daralma yüzde 2,5 olarak gerçekleşti. Bu yıl ise sektördeki küçülme daha büyük oldu. Reklamcılar Derneği’nin verilerine göre bu yıl sektör yüzde 25 daraldı. 2009 sonuna kadar reklam yatırımlarının toplamının 2,4 milyar dolar olması bekleniyor.

Reklam mecraları arasında krizden en çok etkilenen ise basın oldu. 2006’da toplam reklam yatırımlarının yüzde 37’sini alan basının payı, 2009’da yüzde 33’e geriledi. Basın mecrası küçülürken internet payını artırdı. İnternetin payı bu yıl yüzde 6,5’e çıkarken, TV’nin payı değişmedi. TV’nin reklam yatırımlarından aldığı pay yüzde 50,4, açık havanın payı yüzde 6,5, radyonun yüzde 3,4, sinemanın ise yüzde 1,3 oldu.

ÖTV ve KDV indirimlerine rağmen bu yıl reklam sektöründe yaşanan küçülmenin oldukça düşündürücü olduğunu söyleyen Reklamcılar Derneği ve Reklamcılık Vakfı Genel Müdürü Ayşegül Molu, “Avrupa’daki diğer ülkelerle kıyasladığımızda Türkiye, reklam yatırımları bakımından en hızlı ve en çok daralan ülke oldu” diyor.

Sektördeki sorunların başında ise fikri mülkiyet kavramının yaygınlaşmaması ve mecra fiyatlandırması geliyor. Molu, reklamcılar olarak mecra fiyatlarının ciro veya sektör esasıyla tarifelendirmesini istediklerini söylüyor.

Sektördeki daralma, Avrupa’yla kıyaslayınca çok daha büyük. 2008’e göre yüzde 25 daralmanın yaşandığı sektörde 2010’da da küçülme devam edecek.

Akaryakıt

Tüketim Yerinde Sayacak
Akaryakıt ve LPG harcamaları, 2008’de bir önceki yıla göre yüzde 34 büyüdü. Sektördeki işlem hacmi 64 milyar lirayı buldu. Ancak tüketim, bir önceki yılla aynı kaldı ve 18 milyon ton olan seviye korundu. Pazardaki büyümesi ise yüksek seyreden petrol ve akaryakıt fiyatlarından kaynaklandı.

Bu yıl ve 2010’da da küresel krizin etkisiyle yakıt tüketimin değişmeyeceği, rakamların 2008’le aynı kalacağı tahmin ediliyor. Sektörde büyüme ise oto LPG kategorisinde yaşanıyor. ÖTV’nin yarattığı fiyat avantajıyla otogaz LPG tüketiminde yıllık büyüme, yüzde 4 ila 5 arasında değişiyor. Bireysel tüketimin azalmasıyla benzinde, ticari faaliyetlerdeki daralma sonucunda da motorin tüketiminde yüzde 5 ila 6 oranında düşüşler olacağı tahmin ediliyor. Sektörün en büyük sorunları arasında yüksek vergi ve tavan fiyat uygulaması dikkat çekiyor. Krizle birlikte yatırımlar da erteleniyor. EPDK’ın tavan fiyat kararını serbest piyasa işleyişine ve yasaya uygun olmayan bir müdahale olarak değerlendirdiklerini söyleyen Petrol Sanayi Derneği (PETDER) Genel Sekreteri Dr. Erol Metin, sektörün içinde bulunduğu durumu şöyle özetliyor:

“Tavan fiyat uygulaması, doğrudan şirketlerin karlarını sınırlandırmaya yönelik bir müdahale oldu. Ekonomik krizle birleşince sektörü çok olumsuz etkiledi. Bu uygulamayla sektördeki çok sayıda işletme ekonomik anlamda zor duruma düştü.”

Hem 2009 hem 2010’da tüketimin aynı kalacağı tahmin ediliyor. Sektördeki kârlılık ise başta tavan fiyat uygulaması ve krizden dolayı azalmış durumda.

Yazılım

Yazılım Yatırımları Artacak
Dünyadaki yazılım harcamaları 2008’de 900 milyar dolara ulaştı. Hindistan, fason yazılım üretimde lider. Türkiye’de ise bilgi teknolojileri pazarının büyüklüğü 2009’da 5 milyar 400 milyon dolara ulaştı. Yazılım pazarının büyüklüğü ise 2007’de 581 milyon dolarken 2008’de 648 milyon dolara yükseldi. IDC verilerine göre yazılım pazarının, 2009’da 661 milyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu da sektörde yüzde 2’lik bir büyüme yakalanacağını gösteriyor.

Sektörün ihracatı ise her geçen gün artıyor. İGEME kayıtlarına göre 2008’de Türkiye’den 100 yazılım şirketi, 50 ülkeye 250 milyon dolarlık yazılım ihracatı yaptı. Türk yazılımcılar, dünya çapında sağlık, savunma, mobil çözümler, kurumsal kaynak planlama alanlarındaki başarılarıyla tanınıyor.

“Hiçbir destek almamasına rağmen sektör büyümeye devam ediyor” diyen Yazılım Sanayicileri Derneği (YASAD) Başkanı Gülara Tırpançeker, önümüzdeki yıllarda yazılım harcamalarının daha da artacağını söylüyor. Sektörde işbirliği yapılarak sinerji yaratılması gerektiğini belirten Tırpançeker, şu tespitlerde bulunuyor:

“Yazılım, en düşük yatırımla en yüksek istihdamı ve en fazla katma değeri yaratan sektör. Krize rağmen Türkiye’nin büyüme oranının üzerinde büyüyoruz. Artık şirketler, yazılımı bir maliyet unsuru olmaktan çok katma değer yaratan bir etken olarak görmeye başladı. Bu nedenle şirketlerin yazılım yatırımları artacak ve sektör büyümeye devam edecek.”

Türkiye, geçen yıl 250 milyon dolarlık yazılım ihracatı gerçekleştirdi. 2009’da ise iç pazarın 648 milyondan 661 milyon dolara yükselmesi bekleniyor.

Beyaz Et

İhracat Hedefleri Büyüttü
Türkiye, piliç eti üretiminde AB üyesi 29 ülke arasında İspanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra 4’üncü sırada yer alıyor. Sektör, yeni ihracat pazarlarının açılması ve tüketimin artmasıyla büyümesini sürdürüyor. 3,5 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan sektörde, bu yıl üretimin 2008’e göre yüzde 3 büyüyerek 1,3 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor.

İhracatta da olumlu gelişmeler yaşanıyor. AB’ye beyaz et ihracatına izin verilmesinden sonra Irak da ihracat yapan şirketlerin yüzünü güldürdü. Şimdi sırada Rusya ve Çin pazarları var. Geçen yıl, beyaz et ihracatı 80 bin ton olurken bu yılın ilk 9 ayında ihracat 61 bin tona yükseldi. Yıl sonuna kadar beyaz et ihracatın 100 bin tona ulaşması bekleniyor.

Ancak hala Türkiye’de beyaz et tüketimi, gelişmiş ülkelerin seviyesinin çok altında. Türkiye’de, yıllık kişi başına düşen beyaz et tüketimi 17,5 kiloyken bu rakam AB’de 23, ABD 53, Brezilya’da 37 kilo.

“Kuş gribi gibi olumsuzluklar çıkmazsa sektör büyür” diyen Sağlıklı Tavuk Bilgi Platformu (STBP) Başkanı Zuhal Daştan, sektörle ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:

“İhracatın önünün açılması ve iç pazarda tüketimin artması halinde en büyük üretici olabiliriz. Beyaz et sektörü, AB ülkelerine ihracatta önemli bir adım daha attı. AB Komisyonu’nun önemli karar organlarından AB Veteriner ve Gıda Ofisi, Türkiye hakkında olumlu bir rapor açıkladı ve bu yıl bazı üretici firmalar, AB’ye işlenmiş tavuk eti ihraç etmeye başladı.”

Avrupa ve Irak’a beyaz et ihracatının başlaması, sektörün yüzünü güldürdü. 2010 hedefinde Çin ve Rusya pazarları var.



Fuarcılık

Toparlanma 2010’da
Fuarcılık da diğer sektörler gibi krizden etkilendi. Krizin sektöre en önemli etkisi, fuar şirketlerinin ve fuar sayılarının hızla azalmasında yaşandı. Türkiye’de 2009 yılı fuar programında, 160 kuruluşun hazırlayacağı 460 fuar yer alıyordu. Krizle birlikte ufak fuarlar sistemden çekildi. 2010 yılı fuar programında 360 fuar ve sadece 90 fuarcılık şirketi yer aldı. Hazırlanacak fuarların 84’ü uluslararası nitelikte. Krizden dolayı fuarların konularına göre ise yüzde 10 ila 12 arasında daralmalar yaşanıyor.

En çok katılımcısı olan fuarların başında yapı malzemeleri, ambalaj endüstrisi, ev tekstili, plastik, ahşap endüstrisi, tıp, metal işleme, konfeksiyon, tekstil makineleri, bilişim, pencere ve cam endüstrisi, seramik, turizm, elektronik ve otomasyon geliyor. Sektörün 2009 cirosunun ise 2008’e göre yüzde 8 gerilemesi bekleniyor. 2008’de, 250 milyon dolar ciro gerçekleştiren sektörün bu yılı 230 milyon dolarla kapatması bekleniyor.

Yıl içinde düzenlenen fuar ve katılımcı sayısında ise İstanbul liderliğini koruyor. Tüm fuarların yüzde 50’si İstanbul’da yapılıyor. Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Ünal, sektörde yaşanan gelişmeleri şöyle değerlendiriyor:

“Fuar firmalarının sayısındaki gerileme, biraz daha sürecek ve dengeler önümüzdeki birkaç yıl içinde tam olarak yerine oturacak. Ancak bugünden satışları sürdürülen 2010 yılının önemli fuarlarında ciddi artışlar var. 2010, toparlanma yılı olacak.”

Bu yıl, sektör 2008’e göre yüzde 8 küçüldü. Ancak şimdiden gelecek yılki fuarlar için talebin olması, 2010’da hızlı bir toparlanmanın olacağının habercisi.

Doğal Taş

Çin Kurtarıcı Oldu
Mermer ve doğal taş, emek yoğun olması ve tamamen yurtiçinden karşılanan hammaddesi nedeniyle diğer birçok sektörden farklı bir yapıya sahip. Üstelik Afyon ve Denizli gibi bazı illerin en önemli geçim kaynağı olması nedeniyle de önemli. Üretimin büyük çoğunluğu ise ihraç ediliyor. Son 10 yılda ihracatta yüzde 860’a varan artışların yaşandığı sektörde, 1999’da 150 milyon dolar olan doğal taş ihracatı, 2008’de 1,4 milyar dolar seviyesine çıktı.

Ancak bu yıl krizle birlikte ihracat da yavaşladı. Özellikle Türkiye’nin en büyük doğal taş ihracat pazarlarından biri olan ABD’de, inşaat sektörün durma noktasına gelmesi sektörü olumsuz etkiledi. Sektörde, ABD ve Avrupa pazarlarının yerini ise Çin ve Libya aldı. Bu yılın ilk 9 ayında Çin’e yapılan doğal taş ihracatı 228,5 milyon dolar olurken, aynı dönemde ABD’ye 151 milyon dolarlık doğal taş ihracatı yapıldı.

2009’un ilk 9 ayında doğal taş ihracatı, 2008’in aynı dönemine göre yüzde 19,8 azalarak 875 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın tamamında ise ihracatın 1,3 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor. 2010 yılı beklentilerinin bu yıldan daha iyi olduğunu söyleyen İstanbul Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kahyaoğlu’nun, pazara ilişkin görüşleri şöyle:

“Bu yılın başından itibaren yüzde 27-28 kayıp veren sektör, ağustos sonundan itibaren artışa geçti. Bu da bizim için umut oldu. Doğal taş sektörünü kurtaran Çin oldu. Türkiye’nin Çin’e yaptığı satışlar arttı. ABD’de kaybettiğimiz pazarı Çin ile düzelttik.”

Üreticilerin ABD yerine Çin’e yönelmesi, ihracatın daha fazla kan kaybetmesini önledi. 2009’da ihracatın 1,3, 2010’da ise 1,5 milyar dolar olması bekleniyor.

Ayçe Tarcan Aksakal
aaksakal@capital.com.tr




Asansör,demir çelik, kırtasiye...
Türbülansta büyüyenlerin sırrı nerede?
BAŞARIYA YÜRÜYENLERDE KARAR ANI!
BÜYÜME POTANSİYELİ VAR
2,3 MİLYON KATILIMCI HEDEFLENİYOR
Haber : Capital Online / 01 Kasım 2009 Pazar